Сунъий интеллект ҳАҚида асосий тушунчалар, таърифлар ва ривожланиш тарихи

СУНЪИЙ ИНТЕЛЛЕКТ ҲАҚИДА АСОСИЙ ТУШУНЧАЛАР, ТАЪРИФЛАР ВА РИВОЖЛАНИШ ТАРИХИ

• Режа:
• 1. Асосий тушунчалар ва таърифлар
• 2. Қўлланилиш соҳаси.
• 3. Сунъий интеллект соҳасидаги ишлар ривожланишининг қисқача тарихий шархи.

1. АСОСИЙ ТУШУНЧАЛАР ВА ТАЪРИФЛАР

• Сунъий интеллект (СИ) - ҳисоблаш машиналари (ҲМ) нинг инсонларга интеллектли бўлиб кўринадиган нарсаларни қилишига имкон берадиган концепциялар ҳақидаги фан. Инсон интеллекти ўзи нима? У фикрлаш қобилиятига эгами? У билимларни ўзлаштириш ва қўллаш қобилиятига эгами? У ғояларни алмашиш ва улар билан ишлаш қобилиятига эгами? Шубҳасиз, бу барча қобилиятлар интеллектнинг қисмини ташкил этади. Лекин бу сўзга оддий маънода таъриф бериб бўлмайди. Чунки интеллект - бу маълумотларни қайта ишлаш ва тасвирлаш соҳасидаги билимларнинг қоришмасидир.
• «Интеллект» сўзи лотинча «интеллестуз» сўзидан келиб чиқкан бўлиб, у билиш (аниқлаш), тушуниш ёки фаҳмлаш (ақл) маъносини беради. СИ тушунчасини аниқ таърифлаш шуни тақозо қиладики, бу илмий йўналиш оёққа туриш ва ривожланиш босқичидадир. Бугунги кунга келиб, шу нарса маълум бўлдики, СИ терминига табиатдаги жараён ва ҳодисаларни ўрганиш (тадқиқот килиш) да инсондаги айрим интеллектуал қобилиятларни техник жиҳатдан мужассамлаштирган умумий тушунча деб қарамоқ лозим.

2. ҚЎЛЛАНИЛИШ СОҲАСИ.

• СИ нинг қўлланилиш соҳаларига қуйидагилар киради: 
• 1. Теоремаларни исботлаш; 2. Ўйинлар; 3. Тасвирларни таниш; 4. Қарор қабул қилиш; 5. Адаптив (мослашувчан) дастурлаш; 6. Машинада мусиқаларини басталаш; 7. Табиий тилда маълумотларни қайта ишлаш; 8. Ўқитувчи тўрлар (нейротўрлар); 9. Оғзаки контсептуал ўқитиш. 
• Сунъий интеллектни келажакда қўллаш соҳасидаги режалар: қишлоқ хўжалигида компьютерлар экинларни зараркунандалардан ҳимоя қилиши, дарахтларни кесиш ва танлаш хусусиятига асосланиб парваришлашни таъминлаши керак. Тоғ саноатида компьютерлар инсонлар учун ўта хавфли бўлган шароитларда ишлаши керак. Ишлаб чиқариш соҳасида ҲМ лари йиғиш ва техник назоратнинг турли хил масалаларини бажариши керак.