Sultonmurod Olim, Sunnat Ahmedov, Rahmon Qo‘chqorov

echki q o ‘sh ig‘i
degan 
lug‘aviy m a’no o ‘sha davrga daxldordir. Haqiqiy tragik asarlar 
yaratish esa miloddan avvalgi beshinchi asrga kelib o ‘zining 
kamolot bosqichiga ko‘tarildi. Esxilning «Zanjirband Prometey», 
«Oresteya», Sofoklning «Shoh Edip», «Antigona», Evripidning 
«Elektra», «Medeya», «Gerakl» kabi tragediyalari optimistik ruh, 
adolat va haqiqatning qaror topishi, yuksak insoniy tuyg‘ularning 
maromiga yetkazib tarannum etilislii bilan ajralib turadi. Bu asarlar

---

yunon salma san’ati, xususan, tragediyasining dovrug‘i jahonga 
yoyilishiga sabab bo‘ldi.
Yevropada tragediya uyg‘onish va undan keyingi davrlarda ham 
keng rivojlandi. Ispan dramaturglari Lope de Vega, Kalderon, 
ingliz yozuvchisi V. Shekspir, nemis dramaturglari Gyote, Shiller, 
ms shoiri AS. Pushkin kabilar bu sohada samarali qalam tebratdilar. 
Ular yaratgan «Otello», «Gamlet», «Romeo va Julyetta», «Boris 
Godunov» kabi tragediyalar bugungi kunda jahon teatrlari 
sahnalarida qayta-qayta o‘ynalmoqda.
0 ‘zbek adabiyotida tragediyaning go‘zal namunalari Malmiudxo‘ja 
Behbudiy — «Padarkush» (1911), Abdurauf Fitrat — «Abulfayzxon» 
(1926), Maqsud Shayxzoda — «Jaloliddin Manguberdi» (1944), 
«Mirzo Ulug‘bek» (1961) tom onidan yaratildi. Ushbu asarlar 
o‘zbek salma madaniyatining haqiqiy durdonalariga aylandi.
Savol va topshiriqlar
1. Tragediya so‘zining lug‘aviy m a’nosi va bu terminning kelib chiqish 
tarixini aytib bering.
2. Tragediya dramaturgiyaning boshqa janrlaridan nimasi bilan 
farqlanadi?
3. Kolliziya nima? Bu tushuncha tragik asar uchun qanday ahamiyatga
ega?
4. «Mirzo Ulug‘bek» tragediyasi so‘ngidagi Ali Qushchi so‘zi bu janrga 
xos qaysi xususiyatni anglatadi?
5. Tragediya janrida qalam tebratgan qaysi o ‘zbek yozuvchilarini 
bilasiz?

---