Qadimgi Misr tabobati va bilimlar. Qadimgi Misr issiq mamlakat bo`lganligi uchun kasalliklar ko`p bo`lgan. Misr tarixidagi ko`pdan-ko`p istilolar va urushlar natijasida juda ko`p odamlar, jangchilar jarohatlanganlar. Shu tufayli ham Misrda tabobat erta rivoj topgan. Qadimgi solnomalar Misrda miloddan avvalgi IV ming yillardayoq dastlabki shifoxonalar bo`lganligi haqida hikoya qiladi. Miloddan avvalgi 3600-yilda Memfis shahrida afsonaviy tabib Imxoteb sharafiga maxsus ibodatxona qurilgan. Bu yerda bemorlarga tibbiy yordam berish uchun alohida xonalar ajratilgan. Shifoxonada tabobatni yaxshi biladigan tabib – kohinlar ishlaganlar. Misrning Sais, Geliopolis kabi shaharlarida tabiblar tayyorlaydi-gan maxsus maktablar bo`lgan. Ayni paytda misrlik tabiblar tabobatga bag`ishlangan kitoblar ham yaratganlar. Misr tabiblari mumiyolash uchun odamning ichki a`zolarini jarrohlik yo`li bilan ochganlar. Shuning uchun ular odamning hamma a`zolarini puxta bilganlar. Tabib-hakimlar kasallikni aniqlashda kishining tashqi holati va tomir urushiga alohida e`tibor qaratganlar. Tabiblar ko`z, bosh, tish, ichki, ruhiy, singan-chiqqan va boshqa kasalliklar bo`yicha ixtisoslashganlar. Ular jarohatli bemorlarni davolashda maxsus mis va jez asboblardan foydalanganlar.
Qadimgi Misrda Erazistrat, Xerofil, Imxoteb vaKoslikFilipp kabi mashhur tabiblar faoliyat ko`rsatganlar. Tabiblar bemorlarni davolashda shifobaxsh o`simlik, meva va hayvonot mahsulotidan tayyorlangan dori-darmonlardan foydalanganlar. Misr tabobati jahon tabobatida alohida o`rinni egallagan. Misrliklar veterinariya sohasida ham muayyan biJimga ega edilar.
Qadimgi Misrda tarixiy va geografik bilimlar. Qadimgi misrliklar tarixiy va geografik bilimlarga qiziqib qaraganlar. Misr tarixiga oid dastlabki tarixiy ma`lumotlar shifer lavhalariga, fil suyagi bo`laklariga, qora yog`och taxtachalariga, Palemos toshi, ibodatxona devorlariga bitilgan yozuv va yilnomalarda saqlanib qolgan. Bu jihatdan «Tutmos III yilnomasi» qimmatlidir. Qadimgi Misr haqida papiruslarga yozilgan har turli ma`lumotlar ham muhimdir. Qadimgi Yunon tarixchisi Gerodot o`zining «Tarix» kitobida Qadimgi Misr haqida juda ko`p ma`lumot beradi. U o`z kitobida «Misr Nil tuhfasidir» deb yozgan edi.
Qadimgi misrliklar geografiya fani sohasida ham ma`lum bilimlarga ega bo`lishgan. Ular Yerning chetlari togiar bilan o`ralib, atrofi oqib turadigan okean suvidan iborat deb tasavvur qilganlar. Misrliklar Yerning Nil oqib keladigan tomoni janub, O`rtayer dengizi tomoni shimol, daryoning so`1 tomoni g`arb, o`ng tomoni sharq deb hisoblaganlar. Qadimgi Misr geograflari o`z o`lkalari va Arabiston yarimoroli xaritasini chizganlar. Arabiston cho`llaridagi oltin konlari belgilangan xarita zamonamizgacha saqlanib qolgan. Qadimgi misrliklar konchilik, iqlimshunoslik va boshqa sohalarda ham ancha bilimlarga ega bo`lganlaiv
Do'stlaringiz bilan baham: |