Суд амалиётини умумлаштириш материаллари тўплами (кўчирмалар)

6. Аудиторлик текшируви ўтказиш, аудиторлик ташки-
лотини ва унинг хизматига ҳақ миқдори чегарасини бел-
гилаш тўғрисида қарор қабул қилиш акциядорлар умумий 
йиғилишининг мутлақ ваколатларига киради.
МЧж шаклидаги «хоразм аудит консалтинг» аудиторлик таш
-
килоти хоразм вилоят хўжалик судига даъво аризаси билан му
-
рожаат қилиб, «урганч ёғ» оаждан 147 622 986 сўм аудиторлик 
хизмати ҳақи ва 73 811 493 сўм пеня, жами 221 434 479 сўм унди
-
ришни сўраган.
ссп хоразм вилоят ҳудудий бошқармаси «урганч ёғ» оаж 
манфаатида хўжалик судига қарши даъво аризаси билан мурожа
-
ат қилиб, МЧж шаклидаги «хоразм аудит консалтинг» аудитор
-
лик ташкилоти ва «урганч ёғ» оаж ўртасида 2009 йил 9 июнда 
тузилган 47-сонли шартномани ҳақиқий эмас деб топишни ҳамда 
«урганч ёғ» оаж томонидан МЧж шаклидаги «хоразм аудит 
консалтинг» аудиторлик ташкилотига аудиторлик хизматлари 
учун ўтказиб берилган 30 млн. сўмни қайтаришни сўраган.
биринчи инстанция судининг ҳал қилув қарори билан даст
-
лабки даъво рад этилиб, қарши даъво қаноатлантирилган.
иш ҳужжатларидан кўринишича, 2009 йил 9 июнда МЧж 
шак лидаги «хоразм аудит консалтинг» аудиторлик ташкилоти 
билан «урганч ёғ» оаж ўртасида аудитор ташкилотини жалб 
этиш ва унинг хизматига ҳақ тўлаш ҳақида шартнома тузилган. 
Мазкур шартномага асосан МЧж шаклидаги «хоразм аудит кон
-
салтинг» аудиторлик ташкилоти томонидан «урганч ёғ» оаж ва 
унинг таркибига кирувчи «Ўзхимвект» Қкнинг 2005 йил 1 ян
-
вардан 2007 йил апрелгача бўлган даврдаги фаолияти юзасидан 
ҳужжатли тафтиш ўтказилган.
шартноманинг 1.5-бандида ўтказилган текшириш натижаси
-
да бухгалтерия ҳисобини юритиш, ҳужжатларни расмийлашти
-
риш, солиқларни тўлаш ва бошқалардан аниқланган хатолар ва 
ноаниқликлардан «урганч ёғ» оаж фойдасига ҳисобланиб, унди
-

---

95
риладиган суммадан 10 фоизи миқдорида МЧж шаклидаги «хо
-
разм аудит консалтинг» аудиторлик ташкилотига тўлаш белги
-
ланган.
Ўтказилган ҳужжатли тафтишда тегишли мансабдор шахслар 
томонидан «урганч ёғ» оажга 1 776 229 860 сўм моддий зарар 
етказилганлиги аниқланган. «урганч ёғ» оаж томонидан МЧж 
шаклидаги «хоразм аудит консалтинг» аудиторлик ташкилотига 
30 000 000 сўм тўлаб берилган.
«аудиторлик фаолияти тўғрисида»ги Ўзбекистон Республика
-
си Қонуни 13-моддасининг биринчи қисмига кўра аудиторлик тек
-
ширувининг буюртмачиси аудиторлик текшируви ўтказилишини 
қўзғатувчи хўжалик юритувчи субъект, унинг мулкдори, шунинг
-
дек устав капиталида қонун ҳужжатларида белгиланганидан кам 
бўлмаган миқдордаги улушга эга қатнашчилар ва акциядорлар, 
назорат қилувчи ёки ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлардир.
«акциядорлик жамиятлари ва акциядорларнинг ҳуқуқларини 
ҳимоя қилиш тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни 
65-моддаси биринчи қисмининг ўн иккинчи хатбошисига кўра 
аудиторлик текшируви ўтказиш тўғрисида, аудиторлик таш
-
килотини ва унинг хизматига ҳақ миқдори чегарасини бел
-
гилаш тўғрисидаги масалани ҳал этиш акциядорлар умумий 
йиғилишининг ваколатларига киради. бу норма «урганч ёғ» оаж 
уставининг 9.4-бандида ҳам белгиланган.
«урганч ёғ» оаж билан «хоразм аудит консалтинг» ауди
-
торлик ташкилоти ўртасида аудитор ташкилотини жалб этиш 
ва унинг хизматига ҳақ тўлаш ҳақида 2009 йил 9 июнда ту
-
зилган 47-сонли шартнома эса «урганч ёғ» оаж акциядорлар 
йиғилишининг розилигисиз тузилиб, акциядорларнинг ҳуқуқлари 
ва қонун билан қўриқланадиган манфаатлари бузилган.
Фкнинг 125-моддасига кўра юридик шахс томонидан унинг 
устав мақсадларига зид ҳолда тузилган ёки тегишли фаолият би
-
лан шуғулланишга лицензияси бўлмаган юридик шахс томони
-
дан тузилган битим унинг муассиси (иштирокчиси) ёки ваколатли 
давлат органининг даъвоси бўйича суд томонидан ҳақиқий эмас 
деб топилиши мумкин.
шу боис биринчи инстанция судининг ҳал қилув қарори би
-
лан қарши даъво қаноатлантирилиб, дастлабки даъво рад этилган.
кассация инстанцияси суди эса суднинг ҳал қилув қарорини 
ўзгаришсиз қолдиришни лозим топган.

---

96