Strategik menejment

 
1. Namunali sharoitlarni yaratish va ulardan foydalanish.
 
2. Past xarajatlarni ta‘minlash.
 
3. Integratsiya yuli bilan xaridor uchun foydani oshirish.
 
4. Tovar turiga ixtisoslashish.
 
5. Xaridor turiga ixtisoslashish.
 
6. Cheklangan geografik xududlarga fokuslash.
 
Tarmoqning tarqoqlik sharoitida firmada strategik tanlash erkinligi mavjud: 
ya‘ni keng marketing maksadlarini kuzlash, xarajatlarning rakobat ustunligi yoki 
tabaqalashtirishdan foydalanish. 

---

99
Tarqoq tarmoqlarda bir vaktning uzida kup strategik yondoshuvlardan 
foydalanish mumkin bo‘ladi.
 
6.4. Xalqaro bozorlarda raqobat strategiyasi.
Firmalarning xalkaro bozorga chikishlarini asosiy sabablari kuyidagilardir: 

yangi bozorlarni egallash, 

boshka mamlakatlar tabiiy resurslaridan foydalanish xukukini olish yoki 
yana xam past xarajatlarga erishish zaruriyati. 
Sanab utilgan xar bir xolatda dunyo bozoriga chikish strategiyasi mavjud 
sharoitga mos kelishi kerak. Dunyo bozorlaridagi rakobat strategiyalarini ishlab 
chikishga milliy bozorlardagiga karaganda ancha kattik talablar kuyadi. Bir 
mamlakat bozorining ikkinchi mamlakat bozoridan asosiy farklariga xaridorlarning 
didlari, sotish kanallari, usish istikbollari, xarakatlantiruvchi kuchlar va 
rakobatchilarning ta‘ziqlari, milliy bozorlardagi sharoitlardan kanchalik farklanishi 
kiradi. Bundan tashkari bunday farklarga xalkaro operatsiyalarning turtta xarakterli 
xususiyatlari xam kiradi. 
1. Ishlab chikarish xarajatlari darajasini xar-xilligi. 
2. Valyuta kurslarining uzgaruvchanligi. 
3. Xukumatlarning savdo siyosati. 
4. Xalkaro rakobatning xarakteri. 
Turli tarmoqlarda xalkaro rakobat shakllari bir-birdan tubdan fark kiladi. 
Frantsiyada xam, Braziliyada va Yaponiyada xam bank xizmatlari kursatiladi, 
lekin bu mamlakatlardagi bank soxasidagi rakobat shartlari va sharoitlari 
turlichadir. 
Xalkaro bozorda rakobat global va kup millatli buladi. Turli milliy bozorlarda 
rakobat sharoitlari bir-biri bilan uzviy boglangan takdirda global rakobat mavjud 
bo‘ladi. Bu esa xakikatda dunyo bozorini tashkil etish imkonini beradi. Global 
rakobatning mavjud bulish shartlaridan yana biri turli mamlakatlardagi ilgor 
firmalar uzaro, bir-birlari bilan rakobat kilishi bilan ifodalanadi. Kup millatli 
rakobat davomida firmalar milliy bozorda ilgorlik uchun kurashadilar, global 
rakobatda esa firmalar dunyo mikyosida ustunlikka erishish uchun kurashadilar. 
Dunyo bozorida firma faoliyatining strategik imkoniyatlari mavjud buladi: 
1. Chet el firmalariga uning maxsulotini ishlab chikarish uchun uning xususiy 
texnologiyalaridan foydalanish xukukini berish. 
2. Milliy ishlab chikarishni mustaxkamlash va xorij bozorlariga tovarlar 
chikarish. 
3. Ko‘p millatli strategiya tomon yul tutmoq. Bunda firma uz faoliyatini 
amalga oshirayotgan xar bir davlat uchun aloxida strategiya ishlab chikadi. Ayni 
paytda u mazkur davlatlardagi xaridorlar didlariga va rakobat sharoitlariga mos 
kelishi kerak. 

---

100
4. Past xarajatlar global strategiyasiga yul tutmok. 
5. Tabaqalashtirishning global strategiyasiga yul tutmok. 
6. Fokuslashgan global strategiyasi tomon yul tutmok. 
Kompaniya mustaxkam mavqega ega bulgan va katta foyda olayotgan 
mamlakat bozorlari «xazina» deb ataladi. Yaponiya yapon kompaniyalari uchun 
eng daromadli bozor bulib xisoblanadi. Chunki yapon konunchiligi tomonidan 
yaratilgan savdo tusiqlari uni xorijiy rakobatchilardan samarali ximoya kiladi.