Strategik menejment

 
SWOT-taxlilda hisobga olinadigan omillar
5-jadval 
Potentsial ichki
kuchli jixatlar (S): 
Potentsial ichki
zaif jixatlar (W): 
Aniq namoyon bulib turgan nufuzlilik 
Ba‘zi nufuzli jixatlarni qo‘ldan boy berish 
Munosib moliyaviy manbalar 
Strategiyani uzgartirish uchun zarur bulgan 
moliyaviy mablag‘larning yuqligi 
Raqobat 
kurashi 
san‘atining 
yuksakligi 
Bozor maxorati urtachadan past 

---

63
Iste‘molchilarni yaxshi tushunish 
Iste‘molchilar xaqidagi axborotning taxlil 
qilinmasligi 
Tan olingan bozor peshqadami 
Bozorning zaif ishtirokchisi 
Aniq ifodalangan strategiya 
Aniq ifodalangan strategiyaning yuqligi, uni 
amalga oshirishdagi izchillikning yuqligi 
Ishlab 
chiqarish 
kulamidan 
tejash, narxdagi ustunlik 
Maxsulot narxining asosiy raqobatchilarga 
qaraganda yuqoriligi 
Firmaning 
uz 
noyob 
texnologiyasi, eng yaxshi ishlab 
chiqarish quvvatlari 
Eskirgan texnologiya va asbob-uskunalar 
Ishonchli, sinalgan boshqaruv 
Boshqaruvda teranlik va moslashuvchanlikning 
boy berilishi 
Ishonchli taqsimot tarmog‘i 
Taqsimot tarmog‘ining zaifligi 
Yuksak ITTKI san‘ati 
ITTKI pozitsiyalarining zaifligi 
Tarmoqdagi 
eng 
samarali 
(ta‘sirchan) reklama 
Ilgari surish siyosatining zaifligi 
Potentsial 
tashqi
qulay imkoniyatlar (O) 
Potentsial ichki taxdidlar (T) 
Iste‘molchilarning qo‘shimcha 
guruxlariga xam xizmat kursatish 
imkoniyati 
Bozor usishining sustlashishi, yangi bozor 
segmentlari kirib kelishining salbiy demografik 
uzgarishlari 
Mumkin 
bulgan 
tovarlar 
diapazonining kengayishi 
O‘rin bosuvchi tovarlar savdosining usishi, 
xaridorlar didi va extiyojlarining uzgarishi 
Raqobatchilarning 
kungilchanligi 
Raqobatning keskinlashishi 
Tashqi bozorlarga chiqishdagi 
savdo tusiqlarining kamayishi 
Tovarlari arzon bulgan xorijiy raqobatchilarning 
paydo bulishi 
Valyuta 
kurslarining 
ijobiy 
siljishi 
Valyuta kurslarining salbiy uzgarishi 
Resurslarning kupligi 
Etkazib beruvchilar tomonidan qo‘yilgan 
talablarning kuchayishi 
Cheklovchi 
qonunchilikning 
susayishi 
Narxning qonun tomonidan boshqarib turilishi 
Biznes beqarorligining susayishi 
Biznesda 
tashqi 
sharoitning 
beqarorligiga 
bog‘liqlik 
Kompaniyaning strategik istiqboli uchun kuchli jixatlar ayniqsa muximdir, 
chunki ular strategiyaning poydevorini tashkil qiladi, raqobatli ustunliklar ana shu 
jixatlar asosiga qurilishi lozim. Ayni paytda yaxshi strategiya zaif jixatlarni kurib 
chiqishni xam talab qiladi. Tashkiliy strategiya bajarish mumkin bulgan ishlarga 
yaxshi moslashgan bulishi lozim. Kompaniyaning uziga xos jixatlarini aniqlash 
aloxida axamiyat kasb etadi. Bu esa strategiyani shakllantirish uchun muximdir, 
chunki: 
- noyob imkoniyatlar firmaga bozordagi qulay vaziyatlardan foydalanish 
imkoniyatini beradi; 
- bozorda raqobat ustunliklarini vujudga keltiradi; 
- potentsial jixatdan strategiyaning asosini tashkil etishi mumkin. 

---

64
Tarmoqdagi qulay imkoniyatlarni kompaniyaning qulay imkoniyatlaridan 
farqlash kerak. Tarmoqdagi ustivor va qayta paydo bo‘layotgan qulay imkoniyatlar 
raqobat ustunligiga ega bo‘lgan yoki o‘sish uchun boshqa imkoniyatlari bulgan 
kompaniyalar uchun ayniqsa mos keladi. 
SWOT-taxlil quyidagi savollarga javob topishga yordam beradi: 
- kompaniya o‘z strategiyasida o‘zining ichki kuchli tomonlaridan yoki 
ustunliklaridan foydalanadimi? Agar kompaniyaning xech qanday ajralib turuvchi 
ustunliklari bulmasa, uning qanday potentsial kuchli jixatlari ana shu ustunliklarga 
aylanishi mumkin? 
- kompaniyaning zaif jixatlari uning raqobatdagi eng nozik tomonlarimi? Ular 
ma‘lum bir qulay jixatlardan foydalanishga imkon bermaydimi? Strategik jixatdan 
kelib chiqqan xolda qaysi zaif jixatlarga tuzatish kiritish kerak? 
- qanday qulay sharoitlar kompaniyaga muvaffaqiyat qozonishga imkoniyat 
yaratadi? Shuni qayd qilib utish lozimki, foydalanish usullari bulmagan qulay 
imkoniyatlar sarobdan boshqa narsa emas. Firmaning kuchli va zaif tomonlari 
uning boshqa firmalarga qaraganda qulay imkoniyatlardan foydalanishga 
yaxshiroq yoki yomonroq darajada moslashishiga yordam beradi. 
- menejerni qaysi taxdidlar ko‘proq tashvishlantirishi kerak? U himoyani 
yaxshi tashkil qilish uchun qaysi strategik chora-tadbirlarni amalga oshirishi 
lozim?