Strategik marketing

 
5.4.Xarajatlar bo‘yicha ustunlik 
 
Raqobatli  ustunlikka  erishishning  yo‘llaridan  biri  -  tovarni  muvaffaqiyatli 
differensiasiyalash  bo‘lsa,  ikkinchi  yo‘l  -  unumdorlikni  yaxshilash  va  xarajatlarni 
to‘g‘ri  boshqarish  vositasida  xarajatlar  bo‘yicha  ustunlikka  erishishdir.  Xarajatlarni 
kamaytirishning  bir  necha  yo‘llari  bor  bo‘lib,  ulardan  biri  shuki,  qo‘l  mehnatidan 
ko‘p  foydalaniladigan  sohalarda,  ya’ni  qo‘shilgan  qiymat    jami  xarajatlarning  katta 
qismini  tashkil  qilgan  tarmoqlarda  tovarni  ishlab  chiqarish  bo‘yicha  tajriba  oshgan 
sari,  xarajatlarni  kamaytirish  imkoniyati  vujudga  keladi.  Bunda  xarajatlarning 
kamayishiga  ishchilarning  o‘z  ish  usullarini  tinimsiz  takomillashtirib  borishi, 
firmaning  yangi  ishlab  chiqarish  jarayonlarini  o‘zlashtirishi,  tovar  konsepsiyasini 
takomillashtirishi sabab bo‘ladi. 
Bunday  «o‘rganish  jarayoni»ning  mavjudligini  birinchi  bor  Rayt  va  Boston 
konsalting  guruhi  tomonidan  aniqlangan  edi.  60-yillarning  oxirida  BKG  turli  xil 

---

 
116 
 
 
tovarlarning juda katta guruhiga nisbatan tajriba samarali ekanini tasdiqladi va tajriba 
qonuni  deb  atalgan  qonunni  kiritdi.  Bir  qator  firmalar  tomonidan  tanlab  olingan 
strategiyalarga katta ta’sir ko‘rsatgan  ushbu qonun  iqtisodchilar  umumlashgan  holda 
o‘rganadigan  masalalarni  -  mehnat  unumdorligini  oshirish  muammosini 
shakllantiradi.