Stomatologik kasalliklar profilaktikasi

Elektr tish cho‘tkalari
- ular yordamida avtomat olda tish cho‘tkasining ishchi qismi 
vibratsiyali yoki aylanma harakat qiladi. Bunday harakatlar yordamida tish karashlari tozalanib, 
milklar massaji amalga oshiriladi. Elektr tish cho‘tkalarini qo‘l harakati mukkamal bo‘lmagan 
bolalarga, nogironlarga, keksalarga tavsiya qilish mumkin. 
TISH YUVISH PASTALARI
Bugungi kunda jaxon mamlakatlarining ko‘pchiligida xilma-xil tish pastalari ishlab 
chiqarilmoqda. Shunga qaramasdan tish pastalarining umumiy struktura tuzilish bir xildir. Tish 

---

56 
pastalariga qo‘yilgan asosiy talablar bu tish karashlarini sifatli tozalash, xushta‘m bo‘lishi, 
yaxshi id taratishi, noxush ta‘sirotlardan xoli, organizm sezgirligini (allergiya) oshirmasligi 
zarur. 
Bugungi kunda ishlatilayotgan tish yuvish pastalari o‘zining tarkibi va xususiyatlariga 
qarab quyidagi tasnif guruhlariga kiradi: 
Jadval 
Tish yuvish pastalarining asosiy tarkibiy qismi quyidagi moddalardan iboratdir: 
1. abraziv to‘ldirgich 
2. biriktiruvchi moddalar (gel hosil qiluvchi gidrokolloidlar) 
3. sirt-aktiv yoki ko‘pirtiruvchi moddalar 
4. antiseptiklar 
5. ta‘m beruvchi vositalar 
6. davolash-profilaktik moddalar 
ABRAZIV MODDALAR.
Pastalarning tishlarni tozalash samaradorligi ular tarkibiga kiruvchi abraziv moddalar 
komponenti xususiyatiga bogliqdir. 
Abraziv moddalar
tishlarni karashlardan tozalash va ularni 
silliqlash bilan birgalikda emalning noorganik birikmalari bilan muloqotda ham bo‘ladi. Shuni 
inobatga olgan olda an‘anaviy foydalaniladigan abraziv material bo‘lib hisoblangan-
cho‘ktirilgan bo‘r bilan bir qatorda bugungi kunda dikalsiy fosfat digidrati, dikalsiy fosfatning 
monogidrati, suvsiz dikalsiy fosfat, trikalsiy fosfat, kalsiy pirofosfat, erimaydigan metafosfat 
natriy, alyuminiy gidrooksidi, kremniy ikki oksidi, sirkoniy silikat, metilmetakrilatning polimerli 
birikmalari va boshqalar shilatiladi. Ko‘pgina ollarda cho‘ktirilgan bo‘r va yuqorida sanab 
o‘tilgan abraziv moddalardan birortasining aralashmasi ishlatiladi. Shunday aralashmalar 
quyidagicha bo‘lishi mumkin: 
1. bo‘r va dikalsiy fosfat 
2. bo‘r va alyuminiy gidrooksidi 
3. bo‘r va suvsiz dikalsiy fosfat va x.k. 
Har bir abraziv modda o‘zining ma‘lum disperslik (zarrachalarining o‘lchami), qattiqlik va 
pH ko‘rsatkichiga ega bo‘lib, bu ko‘rsatkichlar hosil qilinadigan tish pastalarining, tozalash 
xususiyati abrazivligi kabi sifatlarini keltirib chiqaradi. Tish pastalarining hosil qilish jarayonida 
uning tarkibiga kiruvchi moddalar tish pastasiga qo‘yilgan vazifalardan kelib chiqib tanlanadi. 
Tish yuvish pastalari 
Gigienik tish pastalari 
Davolash, profilaktika xususiyatli tish pastalari 
Abrazivli 
Abrazivsiz 
(gel asosli) 
Abrazivli 
Abrazivsiz 
(gel asosli) 
Yallig‘lanishga qarshi ta‘sir qiluvchi 
Profilaktika 
xususiyatli 
Tarkibida 
tuzlar 
saqlovchi 
Biologik aktiv 
xususiyatli 
Ftor 
saqlovchi 
kariesga 
qarshi 
Mineral 
tuzlar 
saqlovchi 
ftorsiz 
pastalar 

---

57