Stomatologik kasalliklar profilaktikasi

Tish cho‘tkalari.
Tishlarni mexanik tozalash uchun mo‘ljallangan asosiy vosita hisoblanadi.2 
qismdan iborat:boshchasi va kuli.Tish cho‘tkasining kattaligi,shakli,tashqi va estetik tuzilish turli 
xil bo‘lib,aholi ishlatishi uchun qulay bo‘lishi uchun ishlab chiqilgan.Tish cho‘tkasining asosiy 
funkstional qismi-boshchasi bo‘lib,tish yuzasi va milklarni tozalash uchun mo‘ljallangan.Oldin 
cho‘tkalar uchun faqat natural moddalar ishlangan.Xozirgi ko‘nga kelib sun‘iy tolalar 
(neylon,kapron) ham keng qo‘llanilib kelmokda. 
O‘tkaziilgan ko‘pgina tibbiy tadqiqodlar ularning effektivligini,gigiyenik talablarga tula tukis 
javob berishini isbotlab berdi.Tish cho‘tkalarning qattiq yumshoqligi kata ahamiyatga ega 

---

17 
bo‘lib,ular sifatining asosiy ko‘rsatkichi bo‘lib hisoblanadi.Tish cho‘tkasining qattiqligi ularning 
tozalash xususiyati hamda tish emaliga abraziv ta‘sirini belgilaydi.Tish cho‘tkalarning juda 
qattiq,o‘rtacha qattiq,yumshoq va juda yumshoq turlari bor.Ko‘pincha o‘rtacha qattiqlikdagi 
hamda parodontni zararlanmaydigan yumshoq cho‘tkalar ishlatiladi. 
Tish cho‘tkalar ishlatilishi davomida ovqat qoldiqlari,tish karashi va mikroflora bilan 
ifloslanadi.Shuning uchun ularni tishlarni tozalagandan so‘ng suv bilan yuvib,xavoli joyda 
saqlash va kuritish tavsiya etiladi.Ularni boshchasini yuqori yoki pastga kuygan holda stakanda 
saqlash qulay.Yu.A.Fedorov cho‘tkalarni sovunlab yuvishni tavsiya etadi.Natural tolalardan 
iborat cho‘tkalar yilida 3-4 marta,sun‘iy tolali cho‘tkalar yilida 6-8 marta almashtirilishi tavsiya 
etiladi. 
Tish cho‘tkalarni tanlash juda muhimdir.Ularni tanlashda shakli,kata kichikligi,qattiq 
yumshoqligini inobatga olinib,har bir kishiga individual ravishda tanlanadi. 
Og‘iz bo‘shlig‘ini holatining yaxshiligi,karies bilan kasallangan tishlar kamligi,eroziya va 
patologik edirilishining mavjud bo‘lmasligi,o‘rta qattiqlikdagi uzun boshchali (3-4 tishni qamrab 
olinadigan) tish cho‘tkalari ishlatilishiga ko‘rsatma bo‘la oladi. 
Kariesli tishlar sonining ko‘pligi,diastemalar,tish qatorlari defektida yumshoq uzun boshchali 
tish cho‘tkalari (3-ta tishni qamrab oladigan) ishlatish tavsiya etiladi. 
Tish qatori deformastiyalarida mayda boshchali cho‘tkalar ishlatiladi. 
Tish cho‘tkalarning yumshoq qattiqligini tanlashda emal holatiga e‘tibor berish lozim.Qalin,jips 
yopishgan tish karashlari mavjud bo‘lsa,qattiq tabiiy tolali tish cho‘tkalarini ishlatish tavsiya 
etiladi. 
Bolalarda tish cho‘tkalarini tanlashda yoshi va tishlar qatori kattaligini inobatga olish 
lozim.Odatda yumshoq va juda yumshoq,boshchasi 2-3 tishni qamrab oladigan tish cho‘tkalari 
tanlanadi. 
Flosslar.
Og‘iz bo‘shlig‘i kasalliklari profilaktikasi va gigiyenasi uchun mo‘ljallangan maxsus 
vosita bo‘lib, tishlarning kontakt yuzasi va tishlararo bo‘shliqlarnitozalash uchun 
mo‘ljallangan.Flosslarni ishlatilishi qoidalari tibbiyot xodimlari tomonidan urgatiladi.Flosslar 
qo‘llanilishi tishlar kontakt yuzalari kariesi va gingivit profilaktikasi uchun muhim ahamiyatga 
ega.Ta‘sir effektini oshirish maqsadida iplar ftoridlarga tuyintiriladi.