Statitika fanidan 1 mustaqil ish mavzulari

 To’rtinchi xususiyat
. Hodisalarning rivojlanish qonuniyatlari. Ko’pchilikning 
fikricha, qonuniyat deganda o’rganilayotgan hodisalar-dagi takrorlanish, 
aniq tartib va to’g’rilik, birin-ketinlik tushuniladi. Bu holatlar bir-biridan farq 
qiluvchi belgilarning umumiy to’plamda o’zaro yoyishib ketishi natijasida 
paydo bo’ladi. Shuning uchun ham, ommaviy ma’lumotlarni umumlashtirish 
yo’li bilan aniqlangan qonuniyatlar statistik qonuniyatlar deb yuritiladi. 
Statistik qonuniyatlarning o’ziga xos xususiyati shundan iboratki, ular 
to’plamdagi ayrim xodisalarga, elementlarga, birliklarga tegishli bo’lmasdan, 
balki umumiy to’plamga tegishlidir. 

Statistik qonuniyatlar asosida ichki va tashqi sabablarning 

murakkab qo’shilmasi va o’zaro ta’siri yotadi. Shu sababli statistik 
qonuniyatlar alohida olingan birlikda emas, balki barcha birliklarni o’zida 

---

qamrab olgan to’plamlarda namoyon bo’ladi. Bu erda ulkan sonlar qonuni 
amal qiladi. Bu qonunning mohiyati shundaki, hodisalar to’plami qanchalik 
ko’proq unsurlardan tashkil topgan bo’lsa, unda alohida, tasodifiy sabablar 
bilan bog’liq bo’lgan o’zgaruvchanliklar shunchalik to’laroq o’zaro yoyishadi 
va oqibat natijasida hodisalarning zaruriy bog’lanishi va izchilligining umumiy 
qonuniyatlari aniqroq namoyon bo’ladi. Statistika o’z predmetini quyidagi 
kategoriyalar yordamida o’rganadi: 
1. Statistik to’plam
– bu umumiy bog’liqlikda, qandaydir bir sifat belgisi 
bilan birlashgan va bir-biridan farq qiluvchi ob’ekt yoki hodisalarning 
yig’indisidir. Masalan, korxonalar soni, aktsiyadorlik jamiyatlari soni, oilalar 
soni va h.k. 
2. Belgi
- bu to’plam birligining sifatiy xususiyatidir. O’rganilayotgan to’plam 
birligini ifodalash xarakteriga qarab belgilar miqdoriy, atributiv va alternativ 
belgilarga bo’linadi.