Statistika, ma’lumotlar va statistik fikrlash i-bob. Mundarija

Statistikada etika
Adashtirishga olib keladigan statistik ma’lumotlarni olish uchun ataylab aralash tanlanmani tanlab olmoq beadab statistika amaliyoti hisoblanadi.



Ortga nazar tashlang Sputnikli radio provayderlari nuqtai nazaridan so’rov natijalari tahliliga ko’ra, 14 foiz respondentlar sputnikli radioni ehtimol xarid qilishni hohlaganini ko’rsatgan. Barcha kata yoshdagi amerikaliklarning bosh to’plami uchun 14 foizni yana loyihalashtirsak, bu raqam 50 millionta kishiga yaqinni tashkil etadi; amerika media xizmatlari tomonidan “bir qancha amerikalik” deb talqin etiladi va bu esa sputnikli radio provayderlarining qulog’i uchun musiqa sifatida yangraydi.

Ko’pgina statistik tadqiqotlardagi kabi, mototsiklchilar shlemi va sputnikli radio to’g’risidagi ikki tadqiqot so’rov ma’lumotlariga asoslangan. Bu so’rovlarning aksariyat muammolari notasodifiy tanlanmadan foydalanish natijasi bilan bog’liqdir. Bu tanlanmalar tanlanmaning siljishi ko’rinishida olingan ma’lumotlardan og’ish (1.5-misolni eslaymiz) va o’lchashdagi nuqsonlar kabi xatoliklarga duchor bo’lgan. Bu to’g’risidagi muammolarni biladigan tadqiqotchilar hali ham beadab statistikada amal qilayotgan tanlanmadagi ma’lumotlardan foydalanib xulosa qilishni davom ettirmoqda.

Tanlanma natijalarini siljitishda – qachonki bosh to’plamdagi eksperimental birliklar to’plami chiqariladi, natijada bu birliklar tanlanmaga kiritilishiga hech qanday imkoniyatga ega bo’lmaydi.