Statistika fanidan glossariy

Korrelyatsion (yoki noto’liq ) bog’lanishda omil belgining har bir qiymatiga natijaviy belgining aniq qiymati emas, balki har xil qiymatlari mos keladi.
To’g’ri bog’lanish. Agarda bir belgining ortib borishi bilan, ikkinchi unga tobe bo’lgan belgi ortib borsa, bunday aloqa to’g’ri bog’lanish deyiladi.
Teskari bog’lanish. Agarda bir belgining ortib borishi bilan, ikkinchi unga tobe bo’lgan belgi pasayib borsa, bunday aloqa teskari bog’lanish deyiladi.
To’g’ri chiziqli bog’lanishda omil belgining o’zgarishi bilan natijaviy belgining o’zgarishi bitta yo’nalishda bo’ladi, ya’ni omil belgi oshib borsa, natijaviy belgi ham oshib boradi va aksincha.
Egri chiziqli bog’lanishda esa, omil belgining o’zgarishi bilan natijaviy belgi ma’lum bir vaqtgacha u bilan parallel o’zgarib boradi, ma’lum bir nuqtaga etgandan so’ng natijaviy belgining o’zgarish yo’nalishi o’zgara boshlaydi.
Parallel qatorlarni taqqoslash deganda omil qatorlarning hadlari qiymatiga natijaviy belgi hadlarining mos kelishi tushuniladi.
Regression tahlil omil belgi(lar) va natijaviy belgi orasidagi bog’liqlikning analitik ifodasini aniqlash uchun qo’llaniladi.
Korrelyatsion tahlil omil belgi(lar) va natijaviy belgi orasidagi bog’liqlik zichligini aniqlash uchun qo’llaniladi.
Dinamika qatorlari – ijtimoiy hodisa va jarayonlarning vaqt bo’yicha o’zgarishini tavsiflovchi sonlar qatori.
Mutlaq o’zgarish – dinamika qatori ikki hadining farqi (ayirmasi).
Qo’shimcha o’zgarish sur’ati – hodisalarning mutlaq o’zgarishini dinamika qatorlarining boshlang’ich hadiga nisbati.
O’zgarish sur’ati deb qatorning ikki hadining nisbatiga aytiladi.
Bir foiz qo’shimcha o’zgarishni mutlaq mohiyati. Ko’rsatkichi juda muhim ko’rsatkichlardan biridir. U mutlaq o’zgarishni qo’shimcha o’zgarish sur’atiga nisbati bilan baholanadi.
O’rtacha o’zgarish sur’ati. Statistikaning vazifasi o’zgarish sur’atlarini yillar bo’yicha hisoblash emas, balki uzoq davrlar uchun ham hodisaning rivojlanish intensivligini baholashdir.