Statistik jadvallar va grafiklar

Ikki viloyat fermer ho'jaliklarining paxta hosildorligi bo'yicha guruhlash natijalari


Ayrim paytlarda voqea va hodisalami bir belgisi bo'yicha guruhlaganda ulami to'liq o'rganishning iloji bo'lmaydi. Bunday paytda voqea va hodisalar ikki va undan ortiq belgisi asosida guruhlarga ajratilib o'rganiladi. Buning uchun, avval o'rganilayotgan hodisa to'plami bir belgisi bo'yicha, keyin har qaysi guruh boshqa belgi bo'yicha kichik guruhchalarga ajratiladi. Bunday guruhlash natijalari asosida kombinatsion jadvalar tuziladi. Ular oddiy jadvallarga qaraganda voqea va hodisalaming o’zaro aloqasi va bog'lanishlarini chuqurroq va to'la yoritishga yordam beradi.
Kombinatsion jadval – ega qismida obyektlarni ikkita va undan ortiq belgilari asosida guruhlash natijalarini aks ettiradigan jadvaldir.
Voqea va hodisalami o'rganish jarayonida va qo'yilgan vazifalarga qarab ega va kesim o'z o'rinlarini almashtirib turishi mumkin. Statistik jadval ixcham va ko'rimli chiqishi uchun, uni tuzishda quyidagi qoida va tartiblarga amal qilish kerak :

1. 
   Jadval hajmi kata bo’lmasligi kerak. Murakkab to’plamlarni o’rganishda jadval hajmini kattalashtirmasdan, yaxshisi ikki va undan ortiq o’zaro bog’langan jadvallar bo’lish kerak. Jadvallar aniq, tusunarli va o’qishga oson ko’rinishda tuzilishi kerak.
   
2. 
   Jadvalning umumiy nomi undagi ega va kesimlar mazmunini ifodalashi lozim, uni qisqartirib yozish mumkin emas. Unda o'rganilayotgan obyektning nomi, ma'lumotlar tegishli vaqt oralig'i hamda joyi ko'rsatilishi lozim.
   
3. 
   Jadvalda bir-biri bilan bog'liq ko'rsatkichlar birin-ketin, soddadan murakkabga o'tib borish tartibida joylashtirilishi lozim.
   
4. 
   Jadvaldagi ma'lumotlar mazmunini anglash oson bo'lishi uchun ulami bir xiI aniqlik darajasi bilan butunlashtirib, ifodalash lozim.
   
5. 
   Shartli alomatlarga e'tibor berish kerak. Zarur bo'lganda ayrim ko'rsatkichlar yoniga yulduzcha yoki raqamlar qo'yilib, ularni qayerdan yoki qanday hisoblab olinganligi ilova tarzida berilishi kerak.
   
6. 
   Hodisa sodir bo'lganligi to'g'risida ma'lumotlar bo'lmasa, jadvalda shu ko'rsatkich o'rniga "ma'lumot yo'q" yoki nuqtalar ( ... ) qo'yiladi, agarda hodisa umuman sodir bo'lmagan bo'lsa, tire (-) belgisi bilan ifodalanadi. Jadvallami tuzish texnikasi yaxshi egallansa, ulami o’qish va tushunish ishi ancha osonlashadi.