Statik biokimyо

22-tajriba. Oqsillarni mineral va organik kislotalar ta’sirida cho‘ktirish 

Oqsil  organik  kislotalar  (trixlorsirka  kislota,  sulfosalitsil  kislota)  va  kontsentrlangan 

mineral  kislotalar  ta’sirida  denaturatsiyaga  uchraydi,  suvsizlanishi  va  zaryadsizlanishi  tufayli 

cho‘kmaga  tushadi.  Sulfat  va  xlorid  kislotalar  uzoq  vaqt  ta’sir  qilsa,  oqsil  qisman  gidrolizga 

uchrab cho‘kma asta-sekin erib ketadi. Nitrat kislotada cho‘kma sekin eriydi. Organik kislotalar 

ta’sirida cho‘ktirish keng qo‘llanilmoqda. Tirxlorsirka kislota miqdoriy analizlarda oqsilsiz filtrat 

olish uchun, sulfosalitsin kislota, nitrat kislota klinik labaratoriyalarda siydik va boshqa biologik 

suyuqliklardagi  oqsilni  aniqlash  uchun  ishlatiladi.  Oqsil  eritmasiga  ko‘p  miqdorda  spirt  yoki 

atseton qo‘shilsa, oqsilning loyqa yoki pag‘a-pag‘a cho‘kmasi tushadi.  

Bu  reaktsiya  oqsil  kolloid  zarrachasining  suvsizlanishiga  asoslangan.  Oqsil  neytral  yoki 

kuchsiz  kislotali  eritmalarda  oson  cho‘kadi.  Agar  elektrolit  qo‘shilsa,  cho‘kish  tezlashadi. 

Organik erituvchilar past temperaturada 0-15

0 

 da qisqa vaqt ichida ta’sir qilsa oqsil nativ holatini 

saqlab qoladi, bu erituvchilar ko‘proq ta’sir qilsa, oqsil denaturatsiyaga uchraydi.