Statik biokimyо

Nazorat uchun savollar 
1. A vitaminning kimyoviy nomi nima deb ataladi? 
2. A vitaminga xos sifat reaktsiyalari qanday bajariladi? 
3. C vitaminga xos sifat reaktsiyalari qanday bajariladi? 
4. Sariq qon tuzi temir (III) -xlorid bilan nima hosil qiladi.?
GORMONLAR KIMYOSI 
 
Nazariy tushuncha: 
Gormonlar hujayra va organlarni qo’zg’atib, organizmda kechadigan biologik 
jarayonlarni boshqarilishini ta‘minlaydi. Gormon grekcha «hormao» so’zdan olingan bo’lib, 
tebrataman, qo’zg’ataman degan ma‘noni anglatadi. Gumoral, ya‘ni organizmning suyuqliklar 
orqali bo’ladigan o’zaro kelishish munosabatlari asosan gormonlar faoliyatiga bog’liq.
Gormonlar ichki sekretsiya bezlarining mahsuloti bo’lib, ular to’g’ridan-to’g’ri qonga qo’yiladi. 
Ichki sekretsiya bezlariga gipofiz, epifiz, qalqonsimon bez, qalqon oldi bezlari, buyrak 
usti bezlari, oshqozon osti bezining alohida qismi, jinsiy bezlar va boshqalar kiradi. Ular 
fermentlarni faollab yoki pasaytirib, membranalarni o’tkazuvchanligini o’zgartiradi. Ularning 
faoliyati markaziy nerv tizimi orqali boshqarilib turadi. Ayrim gormonlarning qondagi miqdori 
kamayib ketsa ularning ishlashiga signal bo’ladi. Ma‘lum gor-monlarning faoliyati gipofiz 
tomonidan ishlanadigan trop gormonlar orqali boshqarilib turiladi. 
Gormonlar kimyoviy tabiati bo’yicha bir necha guruhga bo’linadi. Ko’pchilik gormonlar 
oqsillar, polipeptidlar, ayrimlari aminokislotalarning hosilalari, ayrimlar steroid tuzilishga 
egadir. Gormonlar toza holda ajratilib olinmagan. Ayrim oqsil tabiatga ega bo’lmagan gormonlar 
oqsillar bilan birikib, ularning turg’unligi, faolligi oshib shu holatda ko’chiriladi. Ularning 
faolligi benihoya kattadir. Masalan, adrenalinning 1 kg og’irlikka 0,00001 mg bo’lsa faolligi 
bilinadi. Gormonlar qonda ko’pchiligi periferik organlarda (masalan, jigarda) parchalanadi.