Markaziy va effektor endokrin bezlariga izoh bering, yoshga oid xususiyatlarini yoriting

Murodboyeva Ziyoda 5-ma’ruza 2-topshiriq

Markaziy va effektor endokrin bezlariga izoh bering, yoshga oid xususiyatlarini yoriting

Ichki sekretsiya bezlari yoki endokrin bezlardan ishlanib chiqqan suyuqlik qonga quyiladi. Ular gormon ishlab chiqaradi. Ichki sekretsiya bezlariga qalqonsimon, qalqonsimon bez atrofidagi bezchalar, ayrisimon bez, me’da osti bezi, buyrak usti bezlari, gipofiz, epifiz va jinsiy bezlar kiradi. Me’da osti, jinsiy bezlar aralash bezlar hisoblanadi, chunki ular ham gormon, ham sekretsiya ishlab chiqaradi.


Bo'yin va ko'krak qafas bezlari

Qorin bo'shlig'i

bezlari

Endokrin bezlar joylashgan o'rniga ko‘ra 4 ta guruhga bo‘linadi



Epifiz va gipofiz bezi;



Chanoq bezlari

Me’da osti va jinsiy bezlar aralash bezlar deyiladi, chunki ular ham gormon, ham sekret ishlab chiqaradi. Ichki sekretsiya bezlaridan ajralib chiqadigan suyuqlikka gormonlar deyiladi. Gormonlar faoliyati fanda yaxshi o'rganilgan. Ichki sekretsiya bezlari gormoni qon bilan butun organizmga tarqaladi.

Gormonlar moddalar almashinuvini, ya’ni organlar faoliyatini kuchaytiradi yoki susaytiradi. Shuningdek, ular kishining jismoniy, ruhiy rivojlanishiga, balog'atga yetishiga va boshqa ko'pgina funksiyalarga ta’sir etadi. Gormonlar faqat fiziologik jarayonlarga emas, balki morfologik jarayonlarga ham ta’sir etadi. Gormonlarning organlar funksiyasiga ta’siri fizik-kimyoviv sharoitda ta’sir etishi, yuqori va past haroratga chidamliligi bilan ta’riflanadi. Ko'pchilik gormonlar sof holda olingan, ba’zilari organizmdan tashqarida laboratoriyada sintez qilingan. Gormonlar homila rivojlanishining boshlang'ich davrida organizmning shakllanishi uchun ta’sir eta boshlaydi.

Gormonlarning fiziologik ahamiyati ichki sekretsiya bezlari bilan bog'liq bo'lgan turli kasalliklarda aniq bilinadi. Ba’zi og'ir kasalliklarning kelib chikishi ichki sekretsiya bezlari, ya’ni giper yoki gipofunksiyasi faoliyatining buzilishi bilan bog'liq bo'ladi. Masalan, addison, miksedema, bazedov kasalliklari va hokazo. Ichki sekretsiya bezlari faoliyatini va ulardan ishlanib chiqadigan gormonlarning ahamiyatini tekshirish uchun xilma-xil usullar qo'llaniladi.

Masalan, ichki sekretsiya bezlaridan birontasini olib tashlash, ko'chirib o'tqazish, klinik usul va boshqalar. Epifiz bezi. Epifiz bezi - og'irligi 0,2-0,3 gr. bo'lib gormoni melatonin, bolalar 6-7 yoshga borganda atrafiyaga uchraydi, agarda bolalarda kasallik tufayli yoki boshqa sababga ko'ra faoliyati buzilsa, ularda muddatdan oldin jinsiy yetilish boshlanadi.


Марказий эндокрин

безлар