Standartlari

2- misol. 
Kompaniya 1 fevral 2011 yilda ishlab chiqarish binosini qurishga kirishdi. 
Qurilish 2011 yil 30 noyabrda tugallandi. Qurilish davri davomida qisman 
kredit hisobiga quyidagi 
amalga oshirildi: 
Qurilish uchun 
sh.b 
1 fevral 2011 yil 
1000000 
1 aprel 2011 yil 
800000 
1 iyul 2011 yil 
700000 
1 oktyabr 2011 yil 
500000 
jami 
3000000 
Qurilishni amalga oshirish uchun kompaniya maqsadli kredit olmadi. Shunday 
kompaniyada quyidagi maqsadsiz qarz 
bor edi: 
Qisqa muddatli bank krediti 2000000 sh.b. 15 % yillik 
Uzoq muddatli bank krediti 3000000 sh.b. 12,5 % yillik 
Kapitalizatsiyalashning 
stavkasini aniqlash: 
(2000000x15%+3000000x12.5%)/(2000000+3000000)=13.5% 
Qarzlar 
kapitalizatsiyalashtiriladigan xarajatlar summasi 
Muddati 
Qurilish 
uchun 
sh.b 
Vaqtinchalik 
koeffitsent 
Foiz 
stavkasi 
Qarzlar 
haqiqiy 
xarajatlar sh.b. 
1 fevral 2011 yil 
1000000 
10/12 
13,5% 
112500 
1 aprel 2011 yil 
800000 
8/12 
13,5% 
72000 
1 iyul 2011 yil 
700000 
5/12 
13,5% 
39375 
1 oktyabr 2011 yil 
500000 
2/12 
13,5% 
11250 
jami 
3000000
235125 
Qachonki 
m talablarga javob beradigan aktivning balans qiymati yoki 
kutilgan yakuniy qiymati uning qoplanadigan summasidan yoki sof sotish qiymatidan 
oshsa, balans qiymat boshqa Standartlarning talablariga muvofiq qisman yoki 

---

96 
hisobdan chiqariladi. Muayyan holatlarda, qisman yoki 
hisobdan chiqarilgan 
qiymat boshqa Standartlarga muvofiq qayta tiklanadi. 
Tashkilot qarzlar 
xarajatlarni 
talablarga javob beradigan
aktiv tannarxining qismi sifati kapitalizatsiyani boshlanish sanasidan boshlashi lozim. 
Kapitalizatsiya uchun boshlanish sanasi tashkilot quyidagi barcha shartlarni dastlab 
qanoatlantiradigan sanadir:
(a) 
u aktiv 
sarflarni amalga oshirsa; 
(b) 
u qarzlar 
xarajatlar ni amalga oshirsa; va 
(c) 
u aktiv 
gan foydalanish va sotish uchun uni 
tayyorlashda zarur 
choralarni amalga oshirsa. 
talablarga javob beradigan aktiv 
sarflar faqatgina shunday 
sarflarni 
ichiga oladiki, ular pul 
, boshqa aktivlarning 
o
yoki foizli majburiyatlarning qabul qilinishiga olib keladi. Sarflar aktiv 
bilan 
tarzda olingan har qanday oraliq 
va olingan grantlarga 
(MHXS 
Davlat grantlarini hisobga olish va davlat yordamini ochib berish ga 
qarang) kamaytiriladi. Davr mobaynidagi aktivning 
balans qiymati, shu bilan 
birga oldin kapitalizatsiya qilingan qarzlar 
xarajatlar , odatda ushbu davrda 
kapitalizatsiya stavkasi 
xarajatlarning asosli taxmini 
hisoblanadi. 
Aktivni 
foydalanishga yoki sotishga tayyorlash uchun zarur 
choralar aktivning faqatgina jismoniy barpo etilishi qamrab olmaydi. Ular jismoniy 
barpo etilishi boshlanishigacha 
texnik va 
ishlarni, masalan 
jismoniy barpo etilishi boshlanishigacha ruxsatlarni olish bilan 
choralarni, 
ichiga oladi. Biroq, bunday choralar aktivning holatini 
hech qanday 
ishlab chiqarish yoki takomillashtirish sodir 
paytda aktivga egalik 
qilishni 
ichiga olmaydi. Masalan, yerni takomillashtirish paytida amalga 
oshirilgan qarzlar 
xarajatlar takomillashtirishga tegishli choralar amalga 
oshirilayotgan davr mobaynida kapitalizatsiya qilinadi. Biroq, qurilish maqsadlarida 
sotib olingan yer hech qanday tegishli takomillashtirish chorasisiz egalik 
qilinayotganda amalga oshirilgan qarzlar 
xarajatlar kapitalizatsiya qilish 
talablarga javob bermaydi.