|
Kontseptual asos
da keltirilgan aktivlar, majburiyatlar, daromadlar va xarajatlarning
va tan olish mezonlariga muvofiq haqqoniy taqdim etishni talab etadi.
MHXSlarni, zarur
oshkor etish bilan birga,
haqqoniy taqdim etishni
moliyaviy hisobotlarga olib keladi
deb
tutiladi.
Moliyaviy hisobotlari MHXSlarga muvofiq
izohlarda
bunday muvofiqlikni aniq va shartsiz
lozim. Moliyaviy hisobotlar
MHXSlarning barcha talablariga muvofiq
,
ularni
MHXSlarga muvofiq deb
lozim.
Moliyaviy hisobotlarni tayyorlash paytida, rahbariyat
faoliyatini uzluksiz davom etishi qobiliyatini baholashi lozim. Qachonki rahbariyat
faoliyatini tugatishni yoki savdoni
yoki bunday choralarni amalga oshirishdan boshqa amaliy muqobil choralar
mavjud
holat yuzaga kelmasa,
moliyaviy hisobotlarni
faoliyatning uzluksizligi asosida tayyorlashi lozim. Agar rahbariyat, baholashni
amalga oshirayotganda,
faoliyatini uzluksiz davom etishi qobiliyati
ahamiyatli shubha
mumkin
hodisalar yoki
sharoitlarga tegishli ahamiyatli noaniqliklardan xabardor
,
ushbu noaniqliklarni oshkor etishi lozim. Agar
moliyaviy
hisobotlarni faoliyatning uzluksizligi asosida tayyorlamasa, u ushbu faktni, moliyaviy
hisobotlar qaysi asosda tayyorlanganligini hamda
faoliyatning
uzluksizligini
olmaydi deb hisoblanishining sababi bilan birga, oshkor
etishi lozim.
, pul oqimlari
tashqari,
moliyaviy hisobotlarini buxgalteriya hisobining hisoblash usuli asosida tayyorlashi
lozim.
Buxgalteriya hisobining hisoblash usuli
,
moddalarni aktivlar, majburiyatlar, kapital, daromadlar va xarajatlar (moliyaviy
hisobotlar elementlarini) sifatida tan oladi, qachonki ular Kontseptual asosda
keltirilgan ushbu elementlarning
va tan olish mezonlariga
kelsa.
moddalarning har bir ahamiyatli turkumini alohida
taqdim etishi lozim. Bir biridan farq qiladiganli xususiyatga yoki vazifaga ega
moddalarni, ular ahamiyatsiz
,
alohida taqdim
etishi lozim.
6
M.Bonham and others.Generally accepted Accounting practice under IFRS. Ernst & Young LLP, United States, 2010.- part 1.
p.167-168.
31
Moliyaviy hisobotlar
xususiyatiga yoki funktsiyasiga
turkumlarga
birlashtiriladigan katta hajmdagi operatsiyalar yoki boshqa hodisalarni qayta ishlash
natijasida yuzaga keladi. Birlashtirish va tasniflash jarayonining oxirgi bosqichi
va tasniflangan
taqdim etish hisoblanib, u moliyaviy
hisobotlarning satrlarida aks ettiriladigan moddalarini shakllantiradi. Agar satrdagi
modda alohida olinganda ahamiyatli
, u ushbu hisobotlarda yoki izohlarda
boshqa moddalar bilan birlashtiriladi. Ushbu hisobotlarda alohida satrda aks ettirish
uchun yetarli darajada ahamiyatli
modda, izohlarda alohida aks ettirilishi
muhim
mumkin.
MHXS da talab etilmaguncha yoki ruxsat etilmaguncha,
aktivlar bilan majburiyatlarni yoki daromadlar bilan xarajatlarni
hisob-kitob
qilmasligi lozim.
aktivlar bilan majburiyatlarni ham daromadlar bilan
xarajatlarni ham alohida aks ettiradi.
hisob-kitob qilish operatsiyaning yoki
boshqa hodisaning mohiyatini aks ettiradigan holatdan tashqari, foyda yoki zarar va
boshqa umumlashtirilgan daromadlar yoki moliyaviy holat
hisobot(lar)da
hisob-kitob qilish foydalanuvchilarning sodir
operatsiyalar, boshqa hodisalar va sharoitlarni tushunish hamda
kelgusi pul oqimlarini baholash qobiliyatini susaytiradi.
moliyaviy hisobotlarning (jumladan qiyosiy
)
kamida yillik asosda taqdim etishi lozim.
Odatda,
bir
bir yillik davr uchun moliyaviy
hisobotlarni tayyorlaydi. Biroq, amaliy sabablar tufayli, ayrim
s
,
masalan, 52-haftalik davr uchun moliyaviy hisobotlarni taqdim etishni afzal
. Mazkur Standart ushbu amaliyotni taqiqlamaydi.
bir davrdan keyingi davrga moliyaviy hisobotlardagi
moddalarni aks ettirishni yoki tasniflashni
qoldirishi lozim, bunda:
(a)
faoliyati xususiyatining ahamiyatli
yoki
uning moliyaviy hisobotlarini qayta
chiqish natijasida, MHXS 8 dagi hisob
siyosatlarini tanlash va
uchun mezonlarni inobatga olgan holda boshqa
taqdimot yoki tasniflash
mumkinligi ochiq namoyon
; yoki
(b)
MHXS taqdimotda
talab etmaguncha.
moliyaviy hisobotlarni aniq belgilashi va aynan bir xil chop
etilgan hujjatdagi boshqa
farqlashi lozim.
MHXSlar faqatgina moliyaviy hisobotlarga nisbatan
, yillik
hisobotda taqdim etilgan boshqa
,
, yoki
boshqa hujjatga nisbatan zaruriy tarzda
. Shu tufayli, foydalanuvchilar
MHXSlarga asosan tayyorlanadigan
foydalanuvchilar uchun foydali
mumkin
ammo ushbu talablar ostida
boshqa
farqlay olishi muhimdir.
har bir moliyaviy hisobotni va izohlarni aniq belgilashi lozim.
Shu bilan birga,
quyidagi
aniq ajratib
va
ularni taqdim etilgan
tushunarli
uchun zarur
32
takrorlashi lozim:
(a) Hisobot beradigan
nomi yoki aniqlashning boshqa
usullari va oldin keladigan hisobot davri oxiridan boshlab ushbu
har
qanday
;
(b) moliyaviy hisobotlar alohida
yoki
guruhiga tegishliligi;
(v) hisobot davri oxirining sanasi yoki moliyaviy hisobotlar
yoki
izohlar qamrab olgan davr;
(g) MHXS 21 da
taqdimot valyutasi;
(d) moliyaviy hisobotlarda miqdorlarni taqdim etishda foydalanilgan
yaxlitlash darajasi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
