Стандартлар турлари ва категориялари. Саноат. Сертификат ва сертификатлаш

jahondagi boshqa xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlik qilish.

ISO ning rasman muloqot tili sifatida: rus, ingliz va frantsuz tillari qabul qilingan. ISO da faoliyat ko`rsatayotgan texnik qo`mita (TQ) va yordamchi qo`mitalar (YQ) xalqaro standartlarni ishlab chiqish uchun xizmat qiladi.

Xalqaro standart loyihasi qabul qilinishi mumkin, agar uning uchun (TQ) va (YQ) a'zolarining kengashda qatnashayotgan jarayondagi 2/3 foizi ijobiy ovoz bersa.

Jahonda mavjud xalqaro ISO tashkilotI ko`rsatmasiga va standartlariga binoan barcha standartlar ishlab chiqiladi va amalga tadbiq etiladi. ISO ning Nizomi bo`yicha asosan maqsadli, mamlakatlar orasida mol almashinishini (savdo-sotiq) rivojlanishi va fan-texnika, iqtisodiyot yutuqlarini baham ko`rish masalalarini ilgari suriladi. ISOning oliy tashkiloti Bosh Assambleya bo`lib, u har 3 yilda 1 marta o`z majlisini chaqiradi va o`zining prezidentini saylaydi.

ISOda o`zining Ijrochi qo`mitasi, standartlashning tamoyillarini o`rganish bo`limi, rivojlanayotgan mamlakatlarga yordam berish bo`limlari mavjud. Attestatsiyalash va 150 dan ortiq texnik bo`limlar, standartlar va kerakli me`yoriy hujjatlarni tuzib chiqadi. Masalan: TQning – 1 bo`limi «rezba»larni, TQning – 2 bo`limi boltlar va gaykalar hamda shularga o`xshagan biriktiruvchi detallarni, TQning – 29 bo`limi asboblar, TQning – 3 bo`limi cheklama va o`tkazmalar, TQning – 39 bo`limihh dastgohlar va h.o. Har bir bexnik bo`limlar ishi yuzasidan biror mamlakatning standartlashtirish milliy tashkiloti rahbarlik qiladi. Bulardan tashqari ISOning (korrespondent) muxbir a'zosi sifatida kirgan mamlakatlar bo`lib, ularda standartlash bo`yicha milliy tashkilot yo`q, ammo ular ISO ishlab chiqqan standartlardan bemalol, bepul foydalanishlari ruxsat etilgan.

Standartlashtirish to`g`risida asosiy atama va tushunchalar xalqaro ISO tashkiloti tomonidan belgilangan tartibda ishlangan va hozirgi kunda qo`llanilib kelinadi.

Standartlashtirish – ma'lum sohada qabul qilingan qoidalarni tartibini saqlab, jamiyatda har bir qiziqadigan tomonlarni qatnashgani holda, ularning maksimal iqtisodiy yutuqlari va xavfsizlik talablari samarasini ham ta'minlangan jarayonni o`rnatishga aytiladi.

Standartlashtirish – sanoat rivojini, ilm-fan va texnikaning yutuqlariga tayangan holda, tajribalardan foydalanib, hozirgi kun talabiga va kelajagi rivojini ta'minlaydigan omildir.

Xulosa qilib aytganda Standartlashtirish bu-rejali faoliyat bo`lib, ishlab chiqarilayotgan mahsulot sifatiga va ish unumdorligiga ijobiy ta'sir ko`ratib, shartli ravishda ma'lum qoida, me`yor va talablar majmuasidir.

Oldingi paragraflarda ta'kidlab o`tilganidek, xalq xo`jaligining sanoat mahsulotlarining sifat ko`rsatgichlarini va aholiga ko`rsatiladigan xizmat faoliyati sifat ko`rsatgichlarini talab darajasida ekanligini kafolatlash uchun xalqaro ISO tashkiloti tomonidan yillar mobaynida ishlab chiqilib hayotda tadbiq qilingan Me'yoriy hujjatlari mavjuddir. Bu Me'yoriy hujjatlarga asoslanib, sifatli mahsulot turiga yoki faoliyat turiga sertifikat beriladi. Bu sertifikat deb atalmish hujjat mahsulot turi yoki xizmat-faoliyat turi jahon andozalariga mos, ya'ni uning barcha me'yorlari asosida namoyon bo`lishini kafolatlaydi. Sertifikat inglizcha «Sertificasion» so`zidan olingan bo`lib, xujjat, shaxodatnoma, pasport, sifat belgisi va hokazo ma'nolarni bildiradi va muayyan bir faktni tasdiqlovchi xujjatdir. «O`zstandart» Agentligi nazoratida bo`lgan sertifikat, Respublika hududida ishlab chiqarilayotgan sifatli mahsulotlarga va a'lo darajada ko`rsatilayotgan xizmat-faoliyat turlariga beriladi hamda bu sertifikat faqatgina O`zbekiston Respublikasi hududidagina kuchga ega (agar qo`shimcha ravishda Xalqaro sertifikat olmagan bo`lsa). Shularga e'tiboran quyidagi aniqliklar kiritilgan.