Sportda matematika

Tanglay suyagi
- bir juft bulib, orqadan yuqori jag’ bilan tutashadi. Tanglay suyagi ikkita 
perpendikulyar va gorizontal plastinkalardan iborat. 
Perpendikulyar plastinkaning
yuqori qirrasidan kuz kosa va ponasimon usiqlari burtib chiqadi. 
Birinchi usigi kuz kosa bushlig’ini xosil bulishida ishtirok etadi, ikkinchisi esa ponasimon 
suyakning qanotlariga taqaladi. Kursatilgan ikkita usiq ponasimon-tanglay uymasini chegaralab 
turadi. Tanglay suyagini yana bitta usigi farqlanadi. Bu piramidal usig’i bo’lib, gorizontal va 
perpendikulyar plastinkalarni tutashgan joyidan boshlanadi. Piramidal usig’i ponasimon suyakning 

---

90 
qanotsimon usiqlarining uymasi ichiga kiradi va qanotsimon chuqurchani shakllanishida ishtirok 
etadi. Perpendikulyar plastinkaning lateral yuzasida joylashgan tanglay egati yuqori jag’ suyagida 
shu nomli egat bilan qushilib kanal xosil qiladi. 
Ikkala tanglay suyaklarning 
gorizontal plastinkalari
bir-biri bilan birikib, qattiq tanglayni orqa 
qismini xosil qiladi. Xamma maymunsimon ajdodlarga nisbatan faqat odamda kaltalashgan tanglay 
shakllangan. 
Burunning pastki chig’anog’i
-
bir juft suyak bulib, yupqa bukilgan plastinkadan iborat. 
Burunning pastki chig’anog’ida ikkita chekkasi farqlanadi. Uning yuqori chekkasi yuqori jag’ning 
burun yuzasidagi chig’anoq qirrasiga birikadi. Suyakning medial burtib turgan yuzasi burun 
bushlig’iga turtib kirib, burunning urta yulini pastki yulidan ajratib turadi. 
Burun suyagi - bir juft bulib, chap va ung suyaklarni birikishidan burun qirrasi xosil buladi. Xar 
bitta burun suyagi yupqa, yassi turtburchak plastinka shaklida bulib, lateral chekkasi yuqori jag’ 
suyagining peshona usigi bilan tutashadi. Pastki chekkasi esa burun bushligining noksimon 
teshigini xosil bulishida ishtirok etadi. Primatlar turkumi vakillarida va odamda burun suyaklari zaif 
rivojlangan.