Sportda matematika

Tayanch iboralar: bosh skeleti, miya qism suyaklari, yuz qism suyaklari, ensa suyagi, peshona 
suyagi, ponasimon suyak, galvirsimon suyak, pastki jag, tepa jag‘, til osti suyagi, dimog‘ suyagi, 
burun suyagi, ko‘z yosh suyagi, yonoq suyagi, tanglay suyagi, pastki burun chig‘anoqlari, 
sinostoz, sixondroz, sindesmoz.
 
Bosh skeleti yoki kalla suyaklari 
(rasm 1)
bosh miya va u bilan birga bog’liq bo’lgan 
sezgi organlarni tashqi muxit ta’siridan ximoyalaydi, yuzni xosil bo’lishini ta’minlaydi. Kalla 
skeletining bo’shlig’ida bosh miya joylashgan. Organizmning muxim sistemalardan bo’lgan nafas 
olish, ovqat-xazm qilish sistemalarniing boshlanish joyi xisoblanadi. Kalla skeleti shartli ravishda
ikkita bo’limga 
1- kallaning miya bo’limi 
2- kallaning yuz bo’limiga ajratiladi. 
Miya bo’limining bo’shlig’ida bosh miya joylashgan. Kallaning yuz bo’limi yuzning suyakli 
asosini xosil qiladi. Anatomik nuqtai nazardan ikkala bo’lim yaxlit bo’lishiga qaramasdan, kelib 
chiqishi jixatdan xar xil bo’ladi. Kalla skeleti 23 suyakdan tashkil topgan bo’lib, undan 8 si juft va 
7si toq sonda bo’ladi. 
Kalla bo’shlig’i pastki tomondan xar turli teshik va kanallari bo’lgan kalla tubi bilan chegaralanib 
turadi. 
Kalla qopqog’ining suyaklari yupqa va yassi bo’ladi. Tashqi plastinkasi qalin zich 
moddadan, ichki plastinkasi yupqa zich moddadan tuzilgan va orasida g’ovak modda – diploe 
joylashgan. Diploe tarkibida qizil suyak ko’migi, kup sonda qon tomirlari va venalari o’tadi. Kalla 
suyaklarni ichki yuzalarida chuqurchalar va barmoqsimon botiqlar kup miqdorda uchraydi. Bundan 
tashqari qon tomirlarning izlarini xam kuzatish mumkin. Boshqa sut emizuvchilarga qaraganda 
odamda arterial va venoz egatchalar yaxshi ifodalanadi. Kalla suyagining miya bo’limi - 8 
suyakdan tuzilgan, undan 4 toq sonda, ikkitasi juftdan bo’ladi. Toq suyaklarga ensa suyagi, peshona 
suyagi, ponasimon yoki asosiy suyak va g’alvirsimon suyaklar kiradi. Juft suyaklarni tepa suyaklari 
va chakka suyaklari tashkil etadi.
Yuqori jag’, tanglay suyagi, yonoq suyagi, burun suyagi, kuz yosh suyagi, pastki chig’anoq juft 
sonda uchraydi. Dimoq suyagi, pastki jag’ va til osti suyaklari toq sonda bo’ladi.