Sportda matematika

Uzun va ingichka kichik boldir suyagi
katta boldir suyagidan tashkarida yoki lateral tomonda 
joylashadi. Kichik boldir suyagining yukorigi uchi yugonlashgan bulib, boshcha deb ataladi. 
Boshchasining uchi tashki tomonga va orkaga karagan. Boshchasi katta boldir suyagi bilan birikadi. 
Ingichka tanasi uch kirrali buladi. Suyakning pastki uchi yugonlashgan. U tupik xosil kiladi va 
tovon usti suyagini tashki tomonidan koplab turadi. 
Boldir suyaklarining bir-biriga karagan tomonida suyaklararo joylashgan gadir-budur kirrali bulib, 
ular ikkala suyakning bir-biriga yopishtirib turuvchi suyaklararo parda kelib birikadi. Oyoq panjasi 
oldi, panja va barmoq suyaklariga bulinadi. Panja oldi suyaklari 7-ta bulib, ular: tovon usti, tovon, 
kubsimon, kayiksimon va uchta ponasimon suyaklardan iborat. Yukorida joylashgan tovon usti 
suyagi tana va boshchaga ega. Tovon usti suyagining ostida panja oldi suyaklarining eng kattasi – 
tovon suyagi yotadi. Uning orka tomonida yugonlashgan joyda tovon burtigi bor. Tovon usti suyagi 
bilan birikish uchun bugim yuzalari bor. Tovon usti suyagi boshchasining oldida kubsimon suyak 
bilan yonma-yon va undan ingichkarokda, uchta suyak – ponasimon suyaklar xam bor. 
 
Katta va kichik boldir suyaklari
 

(rasm 3)
 
 
 
69
Panja suyaklari
beshta: ular panja oldi suyaklari – kubsimon va ponasimon suyaklaridan narirokda 
joylashadi. Xar kaysi panja suyagida asosi, tanasi va boshchasi bor. 
Oyok barmoklari xuddi kullarniki kabi 3-ta suyakdan iboratdir, fakat I barmokda 2-ta suyak buladi. 
Bu suyaklarda jismoniy ish ta’sirida buladigan uzgarishlarni bilish lozim (gimnastika, futbol).Oyoq 
kamari suyaklari bir-biri bilan dumg‘aza - yonbosh bo‘g‘imi va qov simfizi yordamida birikadi.
Dumg‘aza-yonbosh bug‘imi
tos va dumg‘aza suyaklarining quloqsimon yuzalaridan xosil bo‘lgan. 
Bu bo‘g‘im oddiy, yassi shaklida, xarakatlari chegaralangan (atigi 3-5
0 
atrofida) bo‘ladi. Bo‘g‘im 
bir qancha paylar bilan mustaxkamlangan. Paylar bo‘g‘im yuzasida va ichida joylashgan. Bularga 
69