Sportda matematika

Frank H. Nettеr, Atlas of human anatomy, Saunders, USA, 2014.Р.-4
 

---

281 
burun bushlig‘iga tutashadi. Tanasining ustki yuzasida botiklik -–chukurcha bo‘lib, u turk egari deb 
ataladi. Tanadan ikki tomonga katta kanotlar chikadi. Katta kanotning asosida yumalok, chuzinchok 
va o‘simtali teshiklar bor. Katta kanotning oldingi yuzasi ko‘z kosasining tashki devorini xosil 
kiladi.
Suyak tanasidan yukoriga va tashkariga karab kichik kanotlar chikadi. Ularning asosida ko‘rish 
nervlarining kanallari joylashadi. 
Tanadan pastga karab ikkita kanotsimon o‘simta chikadi. Ularni xar biri: tashki va ichki suyak 
plastinkalaridan iborat bo‘ladi: ularning o‘rtasida kanotsimion o‘simta nomli chukurcha bor. 
Kanotsimon o‘simtaning asosida oldidan orkaga karab kanotsimon o‘simtaning asosidan oldidan 
orkaga karab kanotsimon kanal o‘tadi.
G‘alvirsimon suyak
– tok suyakdir. U kisman kalla suyagining miya kismiga, kisman yuz kismiga 
kiradi. U asosan, g‘alvirsimon va tik joylashgan plastinkadan tuzilgan. Galvirsimon plastinka 
peshona – suyagining ko‘z kismlari orasida bo‘ladi. Tik plastinka g‘alvirsimon plastinkaga 
perpendikulyar joylashib, yukorida tojsimon usikni, pastda burun tusig‘ining orka kismini xosil 
kiladi. Tik plastinkaning yon tomonlarida g‘alvirsimon suyakning labirintlari joylashadi. Xar bir 
labirint tashki tomondan ko‘z kosasining ichki devori xosil xosil bo‘lishida ishtirok etadigan yupka 
suyak plastinka bilan o‘ralib turadi. Labirintning ichki yuzasida burun bo‘shlig‘i ichiga burunning 
yukori va o‘rta chig‘anoklari burtib chikib turadi.
Kalla suyagi yuz kismining suyaklari 
Yukori jag suyagi
– juft suyakdir. U yuzning asosiy kismini tashkil etib, tanasidan turtta o‘sik: 
peshona, yonok, alveola va tanglay o‘siklari chikadi. Tanasining ichi bo‘sh bo‘lib, bu bo‘shlik 
burun bo‘shlig‘iga tutashadi.
(rasm 2)
Tanasining yukori kuz kosasi chukurligiga, ichki yuzasi 
burun bo‘shligiga, orka yuzasi pastki chakka va kanottanglay chukurchasiga karagan bo‘ladi. 
Tanasidan yukoriga peshona usigi, ichkariga tanglay, yon tomonga yonok usigi, pastga alveola 
o‘sig‘i chikadi. 
Peshona o‘sig‘i peshona va burun suyaklari bilan birikadi. Alveola o‘sig‘ida yukorigi tishlar 
joylashadi. Tanglay o‘sig‘i ikkinchi tomondagi shu o‘sik bilan birikib, o‘rtada kattik tanglay xosil 
kiladi.