Sportchilarni yillik va ko'p yillik tayyorlash jarayonida uzoq vaqtli moslashuvning tashkil topishi reja: Kirish

Alohida sport turlarida irodaviy sifatlarning qiyosiy ahamiyati
(F.Genov bo’yicha)*

Sport turlari	Yetakchi irodaviy sifatlar	Yetakchilarga eng yaqin	Ulardan
1-guruh: yengil atletikadagi yugurish, chang’ida yugurish, suzish, velosport, konkida yugurish, eshkak eshish, yelkanli sport	qat'iyat	o’zini qo’lda ushlay bilish, matonat	keyingi
2-guruh: sport va badiiy gimnastika, akrobatika, og’ir atletika, yengil atletikadagi sakrash va uloqtirishlar, konkida figurali uchish, otish	qat'iyat, o’zini qo’lda ushlay bilish	mardlik	tashabbuskorlik, mustaqillik, dadillik, mardlik
3-guruh: chang’ida sakrash, slalom, suvga sakrash, parashyutda sakrash, motosport, ot sporti, alpinizm	mardlik, dadillik	qat'iyat, o’zini qo’lda ushlay bilish	tashabbuskorlik, mustaqillik, dadillik
4-guruh: sport o’yinlari	tashabbuskorlik, mustaqillik	qat'iyat, dadillik, mardlik	tashabbuskorlik, mustaqillik
5-guruh: boks, kurash, qilichbozlik	tashabbuskorlik, mustaqillik	dadillik, mardlik	o’zini qo’lda ushlay bilish, qat'iyat

*Izoh: maqsadga intiluvchanlik barcha sport turlari uchun umumiy irodaviy sifat hisoblanadi.

Sportchining irodaviy tarbiyasidagi muhim bir jihat o’z-o’zini bilish, o’z faoliyatini mohiyatini anglash asosida o’z-o’zida tarbiyalashni izchil kuchaytirish sanaladi. Buning tarkibiga quyidagilar kiradi: a) umumiy yashash tartibiga rioya qilish; b) mashg’ulot dasturini bajarishga o’zini ishontirish, niyat qilish va o’zini majburlash; v) autogen va ularga o’xshash usul hamda priyomlar vositasida o’z hissiyotlari, psixik va umumiy holatini boshqarish; g) muntazam ravishda o’z-o’zini nazorat qilish (L.P.Matveev).