Sportchilarni yillik va ko'p yillik tayyorlash jarayonida uzoq vaqtli moslashuvning tashkil topishi reja: Kirish

Sportchilarni yillik va ko'p yillik tayyorlash jarayonida uzoq vaqtli moslashuvning tashkil topishi
REJA:
Kirish
1 bob. Texnik tayyorgarlik
1.1. Sportchining texnik tayyorgarligi haqida tushuncha. Har xil sport turlarida sport texnikasining tutgan o’rni va ahamiyati
1.2. Sportchilar texnik tayyorgarligining turlari, vazifalari,
vosita va usullari
1.3. Mashg’ulotning ko’p yillik va yillik sikllarida texnik
tayyorgarlikning bosqichlari va mazmuni
2 bob. Jismoniy tayyorgarlik
2.1. Sportchining jismoniy tayyorgarligi tushunchasi.
Uning zamonaviy sportdagi ahamiyati
2.2. Jismoniy tayyorgarlikning turlari, vazifa hamda vositalari
3 bob. Taktik tayyorgarlik
3.1. Sportchining taktik tayyorgarligi to’g’risida tushuncha
3.2. Sportchilar taktik tayyorgarligining turlari, vazifa hamda vositalari
3.3. Sportchining musobaqada ishtirok etish taktik rejasini
tuzishning mazmuni hamda usuliyati
4 bob. Sportchining psixologik (ruhiy) tayyorgarligi
4.1. Sportchining psixologik tayyorgarligi to’g’risida tushuncha, uning turlari. Ayrim sport turlarida ruhiy sifatlarning ahamiyati
4.2. Mashg’ulot jarayoniga psixologik tayyorgarlik
4.3. Musobaqalarga psixologik tayyorgarlik
Xulosa
Foydalanilgan adabiyot


Kirish
Maxsus adabiyotlarda sportchilar tayyorgarligining har tur va xillari farqlanadi. Tarqoq va nisbatan turg’un fikrlarning umumlashtirilishi ularning umumiy tasnifi uchun uchta eng ahamiyatli beligini taklif etishga imkon beradi: sportchining muvaffaqiyatga erishish uchun tayyorgarlik u yoki bu tarkibiy qismlariga (texnik, taktik, jismoniy, psixologik, aqliy (nazariy), tayyorgarlik) ustuvor ta'sir ko’rsatishi bo’yicha; sport ixtisosligi bilan o’zaro bog’liqligining xususiyatiga ko’ra (umumiy va maxsus tayyorgarlik); mashg’ulot hamda musobaqa faoliyati sharoitida tayyorgarlikning har xil jihatlari sifatlar va qobiliyatlarning birlashuvi, uyg’unligi hamda ro’yobga chiqarilishi bo’yicha (integral tayyorgarlik).
Sportchining bir necha yillar davomida qat'iyatli va oqilona tashkil etilgan tayyorgarligi bilangina yuqori sport natijalariga erishish mumkin. Uzoq muddatli o'qitishning tuzilishi ko'plab omillar bilan belgilanadi. Ular orasida: eng yuqori natijalarga erishish uchun zarur bo'lgan muntazam mashg'ulotlarning o'rtacha yillik soni; optimal yosh chegaralari, bunda sportchining qobiliyatlari odatda to'liq namoyon bo'ladi va eng yuqori natijalarga erishiladi; sportchining individual xususiyatlari va uning sport mahoratining o'sish sur'ati; sport bilan shug'ullana boshlagan yosh, shuningdek, maxsus tayyorgarlikni boshlagan yosh.
Uzoq muddatli mashg'ulotlarni oqilona rejalashtirish uchun odatda eng yuqori sport yutuqlari namoyon bo'ladigan optimal yosh chegaralarini aniq belgilash muhimdir. Odatda, uzoq muddatli mashg'ulotlar jarayonida sport muvaffaqiyatining uchta yosh zonasi mavjud:
1) birinchi katta muvaffaqiyatlar zonasi;
2) optimal imkoniyatlar zonasi;
3) yuqori natijalar zonasi.
Yengil atletikaning aksariyat turlarida eng yuqori yutuqlarga erishish uchun optimal yosh chegaralari ancha barqaror bo'lib, ularga na tanlov va o'qitish tizimi, na mashg'ulotlarning boshlanish vaqti yoki boshqa omillar jiddiy ta'sir ko'rsatmaydi. Odatda yangi boshlovchidan xalqaro sport ustasigacha bo'lgan yo'l 8-10 yil davom etadi. Ayollar uchun yuqori sport mahoratiga erishish yo'li odatda erkaklarnikiga qaraganda qisqaroq. Sprinterlar va jumperlar stayers va piyodalarga qaraganda qisqaroq mahoratga ega. Qobiliyatli sportchilar o'zlarining birinchi katta muvaffaqiyatlariga ko'p hollarda mashg'ulotlar boshlanganidan 4-6 yil o'tgach erishadilar.