Sportchilarni tayyorlashda yuklamaga umumiy tavsif

SPORTCHILARNI TAYYORLASHDA YUKLAMAGA UMUMIY TAVSIF

Reja:
1. Tayyorgarlik mashg’ulotlarining qismlari
2. Tayyorgarlik mashg’ulotlarining turlari


mashg’ulot yuklamasiga tavsif
Tayyorgarlik jarayonining tuzilishi quyidagi omillar bilan tavsiflanadi.
Tayyorgarlik topshirig’i – u jismoniy mashqdan iborat bo’lib, mazkur mashqni bajarish uchun zarur bo’lgan barcha sharoitlarni, muayyan pedagogik vazifani hal qilishga imkon beradi, zaruriy vaziyatlarni o’z ichiga oladi. TT mantiqiy izchillik bilan mashg’ulot jarayoni qonuniyatlarini aks ettiruvchi maqsadlar, umumiy vazifalar va tamoyillarga muvofiq ravishda rejalashtiriladi.
Tayyorgarlik mashg’uloti – u tayyorgarlik mashqlari, sportchini tayyorlashning boshqa vositalari va uslublarini, o’z ichiga olgan tadbirlar to’plamidan iborat bo’lib, muayyan vazifasini bajarishga qaratilgan bo’ladi.


Tayyorgarlik mashg’ulotlarining qismlari
Tayyorgarlik mashg’ulotlarining tayyorgarlik, asosiy va yakuniy qismlarga bo’linishi ish vaqtida sportchi organizmida, uning funksional xolatida sodir bo’ladigan qonuniy o’zgarishlar bilan belgilanadi. Odatda ish jarayonida zo’riqish asta – sekin ko’tarilib, mashg’ulotning asosiy qismga borganda o’zining eng yuqori nuqtasi – maksimum darajasiga yetadi, so’ngra mashg’ulotning yakuniy qismda esa asta – sekin zo’riqish darajasi pasayib boradi.


Tayyorgarlik qismi (badan qizdirish)
Tashkiliy tadbirlar saflangan sportchilarning mashg’ulotda ishtirok etayotganini tekshirish, tayyorgarlik topshirig’i berish, bu topshiriqni hal etish, bajarish vositalari bilan tanishtiradi.
Asosiy kismga bevosita tayyorlanish – bu tadbir badan qizdirishdan iborat bo’lib, uning o’zi umumiy va maxsus qismlardan tashkil topadi. 1-qismda umumiy tayyorgarlik mashqlaridan (emotsional mashqlardan) foydalaniladi. 2-qismda badan qizdirish uchun maxsus tayyorgarlik mashqlari qo’llaniladi. Bundan maqsad mashg’ulotning asosiy qismidagi eng muhim masalalarni, vazifalarni hal qilish uchun sportchi organizmini tayyorlashdir.
Mashg’ulotning tayyorgarlik qismining qancha vaqt davom etishi quyidagi omillarga bog’liq bo’ladi:

• 
  Sportchining shaxsiy qobiliyatlari:
  
• 
  Bajariladigan ishning xususiyatlari, tashqi muhit sharoitlari.
  

Mashg’ulotning asosiy qismida eng muhim, asosiy masalalar hal qilinadi, ya’ni sportchini tayyorlashning maxsus jismoniy, texnik, taktik, ruhiy jihatlari hal qilinib, mana shu sohadagi ko’rsatkichlarni oshirish ta’minlanadi. Mashg’ulotining bu qismining qancha vaqt davom etishi qo’llaniladigan mashqlarning xususiyatiga va usuliyatiga, shuningdek tayyorgarlik yuklamalarining kattaligiga bog’liq bo’ladi.
Mashg’ulotning yakunlovchi qismi shunday mashqlardan iborat bo’ladiki, bu mashqlar yordamida yuklamalarning shiddati asta-sekin pasayib boradi. Sportchining organizmi ish boshlagunga qadar bo’lgan holatga yaqinlashtiriladi, tiklanish jarayoni jadal intensiv ravishda ketishi uchun zarur bo’lgan shart-sharoitlar vujudga keltiriladi.
Tayyorgarlik mashqlari o’zining pedagogik yo’nalishi bo’yicha – asosiy va qo’shimcha, yuklamalarning hajmi bo’yicha - katta va kichik, mashg’ulotlarning muayyan masalalari bo’yicha - o’quv vazifalari, tiklanish vazifalari va tayyorgarlik vazifalariga bo’linadi.