Sportchilarni tayyorlashda yuklamaga umumiy tavsif

Birinchi xildagi reaksiya
Bu barcha hollar uchun xos bo’lib, optimal miqdordan katta va o’rtacha yuklamali mashg’ulotlar mikrotsikllar tarkibiga kiritiladi. Bunday turli yuklamali mashg’ulotlar, o’zaro bir-biri bilan, shuningdek kichik yuklamada o’tkaziladigan mashg’ulotlar bilan oqilona almashtirib turiladi.
Ikkinchi xildagi reaksiya
Bunday reaksiya turidagi mashg’ulotlar (mikrotsikl tarkibiga kiradigan mashg’ulotlar) soni o’z yuklamasi bilan sportchi tayyorgarligi uning mashqlanganligining o’sishiga turtki siftida oz ta’sir ko’rsatsa, u holda bunday mashg’ulotlar ushbu turga mansub bo’ladi.
Uchinchi xildagi reaksiya
Mashg’ulotlar xaddan tashqari katta-katta yuklamalar bilan o’tkazilsa yoki ular nooqilona tarzda bir-biri bilan almashtirib turilgan bo’lsa, mashg’ulotlarning suiste’mol qilinishi mana shu uchinchi xildagi reaksiyaga sababchi bo’ladi.
Ayrim zarbdor mikrotsikllarda turli yo’nalishdagi ishlar rejalashtiriladi. Bunday ishlar tayyorgarlikning turli ji-hatlarining iloji boricha ko’proq takomillashtirilishini ta’-minlashi kerak. Bunday tayyorgarlik muayyan bir bosqichda tuziladigan tayyorgarlik tuzilmasi qonuniyatlariga muvofiq kelishi lozim. Ushbu qoidaning ijodiy tarzda amalga oshirilishi qaysi soha ustuvor darajadagi yo’nalish bilan ifodalangan bo’lsa, o’sha sohaga ko’proq yoki kamroq qo’llashni nazarda tutadi.
Biroq bunda ustuvorlik yaqqol ifoda etilgan, ya’ni yuklamalar bir tomonga yo’naltirilganda jamlangan mikrotsikllar hatto harakat (musobaqalashish) amallari cheklanmagan tartibdagi sport turlarida ham, masalan, eshkak eshish, yugurish, og’ir atletika, uloqtirish va boshqa sport turlarida keng ravishda qo’llanmasligi kerak.
YAkkama-yakka olishuv va sport o’yinlari hamda sportning murakkab muvofiqlashtiruvchi turlariga (gimnastika, akrobatika, badiiy gimnastika, figurali uchish va boshqa shunga o’xshashlar) kelganda shuni aytish lozimki, ularda bunday yo’nalishdagi mikrotsikllarni qo’llashga mutlaqo yo’l qo’yib bo’lmaydi.