|
«Uríb qochdi» o‘yini
O yinga tayyorlanish. 0‘yin yoshlarda chaqqonlikni, tezkorlik, oyoq va qo‘llami birday islilatishga o‘igatadi. 0‘yin uchun bir dona ko‘rpacha, 10 m li arqon tayyorlanadi. Guruh yoki jamoaga
244
bo‘linib o‘ynasa boladi. Ocynovchilarning hammasida ro‘moldan qilingan durra bo‘lishi lozim.
O ‘yin tavsifi. Bir kishi maysa yoki chimzor ichiga yotadi, uning ustiga ko'rpa yopilib, qo‘liga 10 m li arqon ushlatib qo‘yiladi. Arqonni bir uchi qo‘riqlovchining o‘zida bo‘ladi. Qo‘riqlovchida (ham hakam yoki o'yinboshi vazifasini bajaradi) ham durra bo‘ladi. Jamoalar navbat bilan yotgan o‘ynovchini durra bilan urishga yoki oyoq bilan tepishga harakat qiladi. Qo‘riqlovchi ularni yaqin- lashtirmaslikka harakat qiladi, durra bilan uradi yoki oyog‘i bilan tepadi. U kimni durra bilan ursa yoki oyog‘i bilan tepsa o'ynovchi ko'rpa ostiga yotqiziladi.
Shuning uchun 0‘ynovchilar yotgan o‘ynovchini urib, birdan qochishlari, tutqich bermasliklari va belgilangan chegaradan chiqib ketishlari kerak. Jamoa a’zolaridan biri qo‘lga tushsa, jamoalar joylarini almashadilar.
O yin qoidalari. 1. Ko‘rpa ostidagi yerga qarab yotadi. 2. Qo‘riq- chi ham, ko‘rpa ostidagi o'yinchi ham arqonni qo‘yib yubormas- liklari kerak. 3. Yerda yotgan u yoki bu yoqqa siljimaydi. 4. Qo‘- riqchi faqat o‘zining chegarasida urishi va tepishi mumkin.
0‘yinchilarga zarb bilan urish va tepishga ruxsat berilmaydi.
O yinningpedagogik ahamiyati. 0‘yin bolaîarni birday ahil bo‘hb harakat qilishga, chaqqonlikka, tezkorlik bilan harakat qiüshga o‘rgatadi. 0‘yinning o‘ziga xos harakati aniq urish va yugurish hisoblanadi.
«Bekinmachoq» o‘yin i
Oyinga tayyorlanish. 0‘yin bolalarda kuzatuvchanlik, sezgirlik va topqirlik sifatlarini tarbiyalaydi. Bu o‘yin uchun butazor yoki uylar bo‘lishi kerak. Marrada qoladigan o‘ynovchi shunday aniq- lanadi. Bir to‘da bolalar baravariga: bekinmachoq oshga pichoq, kim oyni ko‘rdi? — deya jar solib qollarini baland ko‘taradñar. Kim ko‘tarishdan orqada qolsa, o‘sha bola marrada qoladi.
O yin tavsifi. 0‘yinni boshlash navbati aniqlangandan keyin, qolgan bolalar yashirinishga ketadilar. Qolgan o‘ynovchi yerga yotadi yoki yuzini devorga qilib turib baqiradi: Boidimi? Bo‘ldimi?
245
— deydi va sanay boshlaydi. Bir, ikki, uch, to‘rt, besh, olti, yetti, ketdim. Boisa ham boidi — bola ko‘zini ochadi, tevarak atroflni sinchiklab kuzatadi va bolalami esa topish uchun tomonni moi- jaliab qidira boshlaydi.
Birinchi bo‘lib topganning ismini aytadi: Ana, ana, Umidjonni topdim. Yoki berkingan bolalami topsa: Bekinma, qoch, yuzingni och, to‘xta, topdim va hokazo.
0‘yin qoidalari. 1. Yetti deb sanaguncha o'ynovchilar yashi- rinib boiishlari shart. 2. Yashiringan bolani topsa, u tutilgan hisoblanib marraga olib kelinadi. 3. Qolgan o‘yinchilar bildirrnasdan mairaga kelishlari mumkin. 4. Hamma o'ynovchi yig‘ilib boigun- cha o‘yin davom etadi, so‘ngra yangi tutuvchi aniqlanib o‘yin boshlanadi.
O yinningpedagogik ahamiyati. 0‘yin bolalarda sezgirlik, diqqat, kuzatuvchilik va topqirlik hislatlarini tarbiyalaydi. 0‘yin chaq- qonlik, kuch, tezkorlik, chidamlilikni rivojlantirishga yordam bera- di. 0‘ymning o‘ziga xos harakati yugurishdir.
«Ko‘rpa yopindi» o‘yini
O ÿinga tayyorlanish. Bu o‘yin yoshlami jasurlik, chaqqonlik va qo'rqmaslikka o‘rgatadi. 0‘yinda har bir jamoadan besh kishi qatnashadi. 0‘ynovchilar qur’a tashlash bilan himoyada yoki hujumda o‘ynaydilar.
Himoyachilardan to‘rt kishi ustiga ko‘rpa yopinib, yerda buklangan holda yotadi, ulaming har birida ikki metr boigan arqon, arqonning ikkinchi uchi chaqqon va epehil himoyachi qo'lida boiadi. 0‘rtada turgan himoyachining ikkinchi qoiida bir metr arqon yoki durra boiadi. Hujumchilar hujumga tayyor boiib turadi.
O y in tavsifi. Hakamning ko‘rsatmasi bilan o‘yin boshlanadi. Hujumchilar ko‘rpa yopingan o'yinchilarni urishga harakat qiladilar. Himoyachi esa o‘z sheriklarini hujumchilardan saqlash maqsadida qoiidagi arqon bilan ularni urishga, tepishga harakat qiladi. Lekin ikkinchi qoiidagi arqonlami qo‘yniasdan harakat qiladi. /
246
Oyin qoidalari. 1. Hakam o‘yinni kuzatib boradi va kimga zarba tegsa o'yinni to‘xtatib o‘ynovchini chiqarib yuboradi, keyin o‘yinni davom ettiradi. 2. Hujumchining himoyachiga durrasi, oyog‘i yoki qo'li tegsa u o‘yindan chiqqan hisoblanadi. 3. Himoya- dagilar ko'rpani ustilariga yopib ko‘proq boshlarini himoya qilish- lari kerak. 4. Hujumchilar ham tepish, urish huquqiga ega.
Qaysi jamoa himoyachilari qattiq zarb berishga erishsa, shu jamoa g'olib bo'ladi.
O yinning pedagogik ahamiyati. O'yin bolalarda botirlik, jasurlik, chaqqonlik, qo'rqmaslikni tarbiyalashga yordam beradi. 0‘yin chaqqorilik, tezkorlikni rivojlantiradi. O'yinning xos harakati yugurish, tezlikning aniqligidir.
«Lanka» o‘yini
O ‘yinga tciyyorlanish. Qo‘y yoki echki terisidan qirqib olib, tagiga og‘irroq narsa yoki qo‘rg‘oshin yopishtirib, lanka yasash mumkin.
O ‘yin tavsifi. O'yinchilar juft-juft bo‘lib yoki guruh-guruh bo‘lib o‘ynashlari mumkin. 5—10 ta oddiy tepishdan so‘ngra
10 sach, 5—10 lurdan boshlanishi kerak.
Bular hammasini tushirmasdan bajarib bo‘lgandan keyin keyingi o‘yin boshlanadi. Agarda o‘yinchi qo‘yilgan vazifani oxirigacha yetkaza olmasa, o'yinni navbatdagi o'yinchi boshlashi mumkin. Berilgan vazifalarni to‘liq va aniq bajargan o'yinchilar g'olib chiqadi.
Bu o‘yin epchillik, chaqqonlik, tezkorlik, chidamlilik, sakrovchanlik sifatlarini tarbiyalashga yordam beradi.
O "yin qoidalari. 1. Har bir harakat ketma-ketlikda bajariladi.
O'yinda dam olib yoki ilib olish bilan bajarish man etiladi.
Yutqazgan o'yinchilar esa she’r yoki ashula aytib berishlari, raqsga tushishlari mumkin.
Oyinning pedagogik ahamiyati. 0‘yin bolalarda jasurlik, bo- tirlikni, koordinatsion harakatlanishni tarbiyalaydi. 0‘vin sak- rovchanlik, chaqqonlik va chidamlilikni rivojlantirishga yordam beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
