Sporalilar sinfi (sporozoa)

Bezgak parazitining asosiy xo’jayini chivin tanasida jinsiy yo’l bilan ko’payadi, odam esa oraliq xo’jayini jinssiz yo’l bilan shizogoniya usulida ko’payadi.

Odamga bezgak plazmodiysi sporozoit ko’rinishida, bezgak chivinlari chaqqanda so’lagi orqali o’tadi.

Sporozoitlar juda sodda tuzilgan bo’lib, yadro, sitoplazma va tanani qoplap turgan elastik pardadan iborat.Qon orqali tarqalib, jigarga kirib oladi.Jigarga kirib olgan sporozoit butun tanasi bilan(osmotik yo’li) bilan oziqlanadi.Yadrosi bir necha marta bo’linib sitoplazma bilan qoplanadi, natijada merozoitlar hosil bo’ladi.To’qima hujayralarini yemirib yana qonga tushadi,bu vaqtda odamda tana harorati ko’tariladi.Bu davr kasallikning inkubatsion davri deyiladi.

Plazmodium vivax ning birinchi merozoitlari qonda 8-12 kundan keyin,

Plazmodium falciparum niki 6kundan keyin aniq bo’ladi.

P.vivax, P.ovale, P malaria larning hayotiy sikli

Hazm vakuolosi hosil bo’lish davri uzuk davri deyiladi. So’ng parazit kattalashadi va sitoplazmasida psevdopodiyalarni hosil qiladi va bu taraqqiyot davri “amyobasimon”shizont davr deb ataladi. Voyaga yetgan parazitda hazm vakuolasi yo’qaladi-”yetuk” shizont davri boshlanadi.yadrosining bo’linishiga- “merozoitlar” davri deyiladi.

Plasmodium falciparum ning hayot sikli

Plazmodiylarning differensial tashxisi Chivin tanasidagi plazmodiyalarning hayoti-sporogoniya deyiladi.

1
2
3
4
5
6
7
8
9
1.Zararlanmagan eritrotsit
2-3.Uzuksimon shizontlar davri
4-6.Parazitning har xil davrlari
7.Shizontlar
8.Morutsiya davri
9.Qiz gametotsitlar
10.Erkak gametotsitlar