So`zning semantik tarkibi Reja: Sema va uning tarkibiy qismlari

So`zning semantik tarkibi
Reja:
1.Sema va uning tarkibiy qismlari
2.Sema turlari
3.hosila semaning yuzaga kelish yo`llari
Tuzuvchi: Amirxon Azimov

Leksema tashqi va ichki jihatdan tashkil topadi

Tashqi-Nomema
Ichki

Birorta leksemaning sememasi ikkinchi leksemaning sememasiga aynan o`xshash bo`lmaydi.Bir xil sememaga ega ikkita leksema yo`q

Har qanday butunlik bo`lakdan atshkil topadi

leksema
Nomema
Semema
Tovush
Sema

Kitob- ikki sememali

1.Varaqlardan tashkil topgan

2.O`quv vositasi

3.Davriy bo`lmagan

4.Bosma yoki qo`lyozma holidagi

5.Muqovalangan

Agar o`zgartirib davriy bo`lgan desak jurnal sememasiga o`tib qoladi

Sema mohiyatan 3 turli bo`ladi

Atash
Atash
Ifoda
Ifoda
Vazifa
Vazifa

Atash semasi –leksemaning borliqdagi harakat-holat,narsa-predmetlik,miqdor, belgilik xususiyatlarni atovchi. Nomlovchi semadir

Belgi
Barqaror
Shahsiy
Sifat
durust
ajoyib
yaxshi
tuzuk
Atash semalari

Ifoda semasi-sema tarkibidagi turli qo`shimcha ma`noni atovchi sema tushiniladi

jamol-Ijobiy

Turq- salbiy

Uslubiy bo`yoqni korsatuvchi va davri yoki doirasini ko`rsatuvchi ifoda semasi

• Jilmaymoq- badiiy uslub
• Kulmoq- uslubiy betaraf
• Qozi- tarixiy so`z
• Sipehr –gardun osmon arxaik so`z
• Menejment- neologizm
• Yumurta –tuxum Xorazm shevasiga xos so`z

Ifoda semasi ahamiyati jihatdan 2 turga bo`linadi

• .

Integerent konnotativ semaFarqlovchi muhim ifoda semasi
Adgerent-muhim bo`lmagan sema

Vazifa semasi--Leksemada birikuv-biriktiruv valentlik imkoniyatini, lisoniy qolipda qanday o`rinni egallashini bildiruvchi sema

Valentlik imkoniyati keng	Valentlik imkoniyati tor
Kitob	Qizg`in
Daftar	Keskin
Maktab	Moviy
Bormoq	Qizg`ish

E`tboringiz uchun tashakkur, azizlar