Soтsiologiya fanidan ma‘ruza matnlari

Insoniyat alohida vakillarining 
mavjud bo‗lishi «individ» tushunchasi bilan ifodalanadi
. 
Bshkacha aytganda, alohida insonning o‗ziga xos tabiiy-biologik va ijtimoiy 
ehtiyojlari, manfaatlari, aqli, irodasi va hakozolar yig‗indisi ekanligi nazarda tutib,
«individ» tushunchasi qo‗llaniladi. Individ «mohir odam» turiga mansub yaxlitlikni 
o‗zida gavdalantirgan alohida insondir.
 Individ
- bu insoniyat zotining yakka vakili, insoniyatning hamma sotsial va 
ruhiy jihatlarini idrokiy, irodasi, ehtiyojlari, manfaatlari va hokazolarning sohibi 
45
Каримов И.А. Ватан саждагоҳ каби муқаддасдир. Т.3. – Т.: «Ўзбекистон», 1996, 352–353-бетлар. 

---

89 
hisoblanadi. 
«Individ»
tushunchasi 
bu vaziyatda
«aniq inson» sifatida
foydalaniladi. 
«Individ» tushunchasini ayrim olimlar insonning tarixi ibtidoiy jamoa tuzumi 
davriga to‗g‗ri kelishini bayon etgan. Ikkinchi xil fikrga ko‗ra, individ sifatida inson 
o‗zining jismoniy mavjudligini ta‘minlashni birinchi o‗ringa qo‗yadi. 
Masalaning bunday qo‗yilishida turli biologik omillar (yosh jihatlari, jinsiy 
mijozlarining o‗ziga xos tomonlari), shuningdek, 
inson hayotiy faoliyatining sotsial 
sharoitlardagi tafovutlar
belgilamaydi. 
Har qanday inson individi o‗ziga xos salohiyati bilan dunyoga keladi. Hammaga 
gap bu salohiyatni qay tarzda ruyobga chiqarishdan iboratdir. Inson rivojlanishining
individ bosqichi eng uzoq davom etadigan, izchillikni taqozo qiladigan davrdir. Bu 
bosqichda uning asta-sekin shaxsga aylanish jarayoni boshlanadi. Individning 
shaxsga aylanishida, boshqacha aytganda, insonning individ bosqichidan shaxs 
bosqichiga o‗tish jarayonida sotsiumning u yoki bu darajasida olingan jamoa a‘zosi 
sifatida uning imkoniyatlari, ijtimoiy-ahamiyatli belgilari kat‘iy tizim shaklida karor 
topadi. Ya‘ni fe‘l-atvori shakllandi.