Sotsializatsiya deganda nimani tushunasiz

Me’yor va og’ishlar tushunchasiga aniqlik kiriting

2. 
   ME’YoR (falsafada) — ob’ektning sifati bilan miqdorm o’rtasidagi dialektik birlikni ifodalovchi tushuncha. Har qanday ob’ektning sifati muayyan miqdor (muayyan sistemaning xususiyatlari, tomonlari, belgilari, komponentlari, soni va h. k.) bilan uzviy bog’liq. Me’yor doirasida mikdor xususiyatlari elementlar soni, o’lchami, bog’lanish tartibi, harakat tezligi va sh. k. ning o’zgarishi hisobiga boshqa shaklni olishi mumkin. Me’yor ob’ektning miqdor o’zgarishi, o’z navbatida, sifat o’zgarishiga olib keladigan (va aksincha) chegarani bildiradi. Me’yor tushunchasi muhim nazariy va amaliy ahamiyatga ega: faoliyatning har qanday shaklida Me’yor bo’lishi muvaffaqiyat garovidir. Predmetni uning sifat va mikdor xususiyatini anikdamasdan turib bilish mumkin emas.
   

Jamiyat tushunchasining mohiyatini turli falsafiy maktab va yo’nalishlar shuningdek alohida mutafakkirlar ham turli yo’llar bilan tushuntirishga harakat qilganlar. Shu jumlada jamiyat tug’risidagi yuqorida ko’rsatilgan avvalgi ikkita tushunchani o’z ichiga olgan «sotsium» tushunchasi paydo bo’ldi.

Frantsuz faylasufi va sotsiologi Emil Dyurkgeym (1858 -1917)ning fikricha, «jamiyat – bu individlarning oddiy yig’indisidan iborat bo’lmay, maxsus xususiyatlarga ega bo’lgan, ularning birlashmasidan tashkil topgan tizim bo’lib, reallikni o’ziga xos xususiyatlarga ega bo’lgan «sui generis» aks ettiradi». Nemis faylasufi Maks Veber (1864-1920) fikricha, jamiyat insonlarning o’zaro ta’siridan, ya’ni ijtimoiy xatti-harakatlardan tashkil topgan tizim bo’lib, boshqa odamlarning xatti-harakatiga qarshi javob tariqasida yo’naltirilgandir. M.Veber jamiyat rivojining asosini ijtimoiy faoliyatda, deb hisoblaydi. Amerika sotsiologi va ijtimoiy falsafa bo’yicha mutaxassis – faylasuf Tolkott Parsons (1902-1979) fikricha, jamiyat qadriyatlar va me’yorlar bilan bog’langan odamlarning munosabatiga asolangan tizimdir. Inson shularga asoslanib o’z ijtimoiy faoliyatini amalga oshiradi. T.Parsonsni ma’lum ma’noda M.Veberning g’oyaviy merosxo’ri deyish mumkin.