Sotsial geografiya jumaxanov Sh., Toshpo’latov A

geografiyasi 
yo’nalishlari 
15-rasm.
Tibbiyot geografiyasining asosiy yo’nalishlari (V.P.Byakov va Y.I.Veselovlar)

---

SOTSIAL VA MADANIY GEOGRAFIYA
 Darslik
 
 
47 
Hozirgi tibbiy geografik tadqiqotlarda rayonlashtirish masalalari tobora 
ko’proq amalga oshirilmoqda. Binobarin, uning ilmiy asoslari, tamoyillari 
A.A.Keller tomonidan 1962-yildayoq ishlab chiqilgan edi. Chunonchi, tibbiy - 
geografik rayonlashtirish bu kompleks tadqiqotlarning natijasi bo’lib, aholini 
salomatlik holati, tabiiy va sotsial – iqtisodiy shart – sharoitlarni inson 
salomatligiga ta’siri, inson kasalliklarini vujudga kelishi va tarqalishi jarayonlarini 
qamrab oladi. 
Tibbiy - geografik tadqiqotlar va ularga bo’lgan amaliy talab - ehtiyojlar 
hozirda tibbiyot geografiyasi oldiga quyidagi vazifalarni ko’yadi: 

tabiiy sharoit (omillar) yoki ularning majmualariniaholi salomatligiga 
ta’sirini o’rganish; 

kompleks tabiiy va ijtimoiy iqtisodiy omillarning inson kasalliklarini 
vujudga kelishi va tarqalishidagi rolini aniqlash; 

landshaftlar va alohida olingan davlatlarda inson 

kasalliklarini vujudga kelishi va tarqalishiqonuniyatlarini aniqlash; 

tibbiy 
- 
geografik 
ishlanmalarni 
amaliy 
tadbiqimasalalarini 
kuchaytirish. 
Tabiatda turli xil landshaft ko’rinishlari quruqlik va suvliklar, sahro va 
o’rmonlar , tog’ va tekistliklar mavjud bo’lib, ularning barchasida insonlar o’ziga 
xos faoliyat ko’rsatadilar. Har bir landshaft doirasida tashqi muhit omillarning u 
yoki bu turi inson jismiga ko’proq ta’sir ko’rsatadi.
Abu Ali ibn Sino ham kasalliklarning kelib chiqishi sabablarini aniqlashda 
va davolashda tashqi sharoitning (iqlim, ob – havo, turar-joy, ovqatlanish) ta’siriga 
alohida e’tibor qaratgan edi.
O’rta Osiyo hududida yashab ijod qilgan mashhur tabiblar, jumladan, Abu 
Bakir ar Roziy asarlarida kishilarda uchraydigan kasalliklarning aksariyat qismi 
uning yashash joyi bilan bog’liqligi qayd etilgan. U hatto kasalxonalar qurilishida 
joyning iqlimi, joylashgan o’rni kabi jihatlarga e’tibor berish zarurligini 
ta’kidlagan. shuningdek, tibbiyot ilmining asoschisi Gippokrat o’z asarlarida turli 

---