Sonli va o‘zgaruvchili ifodalar Reja

– ta’rif. Faqat qo‘shish,ayirish,ko‘paytirish,bo‘lish va darajaga ko‘tarish amallari yordamida tuzilgan algebraik ifoda rasional ifoda deyiladi. Masalan, a+b, a2b3,

m2  n2  m  n a(в  c) 5a2в

– ta’rif. Maxrajida harf qatnashmagan ifodaga butun ratsional ifoda deyiladi. Masalan,

• 7

• 2a, 5 а3 ,6вс, 2a2+3ab+5b2, x2+2x+3.

• 5 – ta’rif. Maxrajida harf qatnashgan ratsional ifodaga kasr ratsional ifoda deyiladi.

• Masalan, ,
• в

• ,

• в2

• а (а  в)2 2х  3у

• х2  2ху  5 .

• Aim.Uz
• 6 – ta’rif. Ildiz chiqarish amali ham qatnashgan algebraik ifodaga irratsioanal ifoda

• deyiladi. Masalan, а; а  в; ( х - у )3;

• х  у , 3
• х  у 4  2с  с

• Matematikada algebraik amallardan boshqa sonni irratsional ko‘rsatkichli darajaga ko‘tarish, sonning logorifmini topish, sonning sinusini, kosinusini va hokozolarni topish ham ko‘riladi. Bunday amallar algebraik bo‘lmagan yoki transendent amallar deyiladi.
• – ta’rif. Agar, o‘zgaruvchili ifodada transendent amallar qatnashsa, bunday ifodaga
• transendent ifoda deyiladi. Masalan, х 2 , xsinx, lgtgx, (sinx-cosx):x ifodalar transendent ifodalardir.
• – ta’rif. O‘zgaruvchili ifodalarda qatnashgan harflarni ularning berilgan son qiymatlari
• bilan almashtirilib ko‘rsatilgan amallarni bajargandan keyin hosil qilinadigan natija ifodaning son qiymati deyiladi. Masalan, a2+b2+2ab ifodaning a=1, b=-1 dagi son qiymati 12+(-1)2+2 1 (-1)=0 bo‘ladi.
•