Son verstk indd

МЕТОДИКА

---

43
2020 №1, Kasb-hunar ta’limi
МЕТОДИКА
кори, таълим-тарбия жараёнларида инно
-
вацион педагогик технологиялар, назария
-
лар, концепциялар, ўқув адабиётлари янги 
авлодининг муаллифи – яратувчиси (ёхуд 
уларни ДТС талаблари доирасида тўлақон
-
ли таълим олувчиларга ҳавола эта олувчи), 
илмий-педагогик тадқиқотчи, фойдаланув
-
чи, тарғиботчи, назария ва амалиёт уйғун
-
лигини таъминлашга йўналтирилган таъ
-
лим-тарбия бера олувчи ҳамда энг муҳими 
Давлат таълим стандартлари талаблари асо
-
сида таълим олувчиларни ўқитишдан улар
-
га таълим-тарбия бериш жараёнларига ўти
-
шларини тўлақонли таъминловчи малакали, 
рақобатга қодир юксак педагогик ва касбий 
маҳоратларга эга зиёли шахс. Шунингдек, 
замонавий таълим-тарбия жараёнларида ил
-
мий-педагогик салоҳияти юқори, ижодкор, 
фидойи, юксак маданият ва маърифат соҳи
-
би, малакавий жиҳатдан ўз касбига муносиб 
ва садоқатли, адолатли, меҳнатсевар, меҳнат 
фаолиятига ижтимоий мослашувчан ёки бир 
сўз билан айтганда ғоят юксак компетентли 
шахс замонавий педагог мақомига эга бўла 
олади.
Шу ўринда механика соҳасида жаҳон
-
га машҳур педагог-олим А.П.Минаковнинг 
“Ҳар бир профессор таълим-тарбия жа
-
раёнларида “Олим, Файласуф, Санъаткор, 
Тарбиячи, Инсон” – деган бешта касбий ва 
шахсий сифатлари билан ўрнак бўлишлари 
зарур”лиги юзасидан билдирган сермазмун 
илмий-педагогик қарашларини эслаш аҳа
-
миятлидир [1]. 
Замонавий дарсликлар яратиш техно
-
логияларини такомиллаштиришда гўёки 
механиканинг “Олтин қоидаси”га қиёслаш 
мумкин бўлган қуйидаги талабларни ҳам 
инобатга олиш мақсадга мувофиқдир:
• 
таълим берувчи томонидан қўйилган 
таълим мақсадининг белгиланиши ва 
унга таълим олувчининг мақсадни анг-
лаши тўлақонли мослашиб, шу асосида 
ҳамкорликдаги фаолиятларнинг бека
-
ми-кўст ижроси таъминланса, кафолат
-
ли натижага эришилади;
• 
борди-ю, таълим мақсадини белгилашда 
ёки уни англашда хатолик ва камчи
-
ликларга дуч келинса, иккала томон 
ҳам ҳамкорликдаги фаолиятни ҳарчанд 
тўлақонли юритишга интилмасин, бари
-
бир кафолатли натижага эришилмайди; 
• 
агар таълим мақсадини белгилашда ва 
уни англаб етишда камчилик ва хато
-
ликлар мавжуд бўлмаса, лекин таълим 
берувчи ёки таълим олувчилардан би
-
рортаси ёки иккаласининг ҳам мақсадни 
амалга ошириш йўлида тўлақонли фао
-
лият юритмаслик ҳоллари кузатилганда 
ҳам, табиийки кафолатли натижа қўлга 
киритилмайди. 
Булардан ягона хулоса шуки, таъ
-
лим-тарбия бериш жараёнларида кафолатли 
натижаларга эришилмадими, албатта қайта
-
дан таълим мақсадини белгилаш ёки ҳам
-
корлик фаолиятларини амалга ошириш жа
-
раёнларига тегишли тузатиш-ўзгартиришлар 
киритиш ҳамда жараённи кафолатли натижа
-
ларга эришилмагунга қадар давом эттириш 
зарур ва етарлидир. 
Аниқроғи, шахсга йўналтирилган таъ
-
лим технологияси мақсадининг асл маз
-
мун-моҳияти ҳам шунга қаратилганлигини 
назарда тутиб, муаллиф томонидан янги 
таҳрирда таърифланаётган замонавий педа
-
гоглар узлуксиз таълим тизимида таълим ме
-
тодларини уйғунлаштириш баробарида ўқув 
адабиётлари янги авлодини яратиш техно
-
логияларини такомиллаштиришда: “Мақсад 
– жараён (восита) – натижа” кўринишдаги 
таълимий-тарбиявий яхлит учликни албатта 
инобатга олишлари лозимдир [2].