Soliq majburiyatining tugatilishi tartibi

Soliq siyosati konsepsiyasi, strategiyasi va taktikasi.

Soliq kontseptsiyasi - bu soliqlarni yo’nalishlarini aniq ilmiy asoslangan holda

amalga oshirish g‘oyalarining yaxlitligidir. Agar soliq kontseptsiyasi qanchalik

chuqur ilmiy asosga ega bo’lsa, soliq siyosatining barqarorligi shunchalik

mustahkam ta’minlanadi. O’z navbatida soliq kontseptsiyasi esa, soliqlar

sohasidagi chuqur ilmiy tadqiqot ishlari hamda soliq amaliyotida orttirilgan boy

tajribalarni o’zaro uyg‘unligiga asoslangan g‘oyalarning samaradorligiga bog‘liq

bo’ladi.

Soliq siyosati strategiyasida muayyan uzoqroq muddatga mo’ljallangan

soliqqa oid iqtisodiy munosabatlarni asosiy yo’nalishlari va chora-tadbirlari

ifodalanadi. Bu esa o’z navbatida ilmiy asoslangan soliq kontseptsiyasi bilan

bevosita bog‘liqdir. Masalan, respublikamizda jamiyat taraqqiyotining asosiy

strategiyasi qilib erkin, ochiq bozor iqtisodiyotiga, erkin fuqarolik jamiyatiga

asoslangan huquqiy, demokratik jamiyat qurish belgilangan. Soliq borasidagi

ustuvor strategik vazifa esa davlat byudjeti va xo’jalik yurituvchi sub’ektlarni

soliqqa oid iqtisodiy munosabatlarida muayyan uyg‘unlikni ta’minlovchi soliq

tizimini shakllantirish va shunga mos ravishda takomillashtirib borishdan iboratdir

yoki boshqacha qilib aytganda, soliq siyosati strategiyasi - soliq siyosatining uzoq

muddatli yo’nalishi bo’lib, ijtimoiy va iqtisodiy strategiya belgilab bergan ulkan

masshtabli vazifalarni kelajakda bajarilishini ta’minlash ko’zda tutilgan moliyaviy

tadbirlar yig‘indisidir.

Soliq siyosati taktikasi esa, belgilangan soliq siyosati strategiyasi ijrosini

ta’minlovchi, tez-tez o’zgarib turuvchi sayi-harakatlarni bildiradi, ya’ni qisqa muddatli va kichik masshtabli moliyaviy chora-tadbirlarni hal qilishga qaratilgan

yo’nalishlar majmuasi - soliq siyosati taktikasi sifatida qaraladi.

Soliq siyosati kontseptsiyasi soliq siyosati strategiyasiga nisbatan, soliq

siyosati strategiyasi esa soliq siyosati taktikasiga nisbatan barqaror, ya’ni kam

o’zgaruvchan bo’lib, ularning barchasi bir-biriga bog‘liq holda, bir-birini to’ldirib

turadi hamda yaxlit holda soliq siyosatinining mohiyatini tashkil qiladi.

Soliq siyosati tarkibiy jihatdan quyidagi yo’nalishlarda amalga oshiriladi:

- mamlakat miqyosida amal qiluvchi soliqlar va soliqsiz to’lovlarni qonuniy

joriy etish;

- amal qilayotgan soliqlarni samarali ishlashini ta’minlovchi mexanizm

shakllantirish va takomillashtirish, soliqqa oid qonunlar va boshqa me’yoriy

hujjatlarni takomillashtirib borish;

- soliq siyosatini amalga oshiruvchi tegishli vakolatli organlarni tashkil etish

va ularni ushbu sohadagi vazifalarini belgilash;

- soliqqa tortish tizimini shakllantirishga qaratilgan chuqur ilmiy tadqiqotni

amalga oshirish va ularni joriy etishni tashkil etish.

41.