Soliq imtiyozlari va ularning amal qilishi

O’zbekiston Respublikasida soliq islohotlarining o’zgarish holati tahlili.

2018-yil 24-dekabrda “Soliq va budjet siyosatining 2019-yilga mo‘ljallangan asosiy yo‘nalishlari qabul qilinganligi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida” gi O’RQ-508-sonli qonuni qabul qilindi. Ushbu Qonunga asosan, O’zbekiston Respublikasi Soliq kodeksining 181-moddasiga kiritilgan moddasiga muvofiq: O’zbekiston Respublikasi rezidenti bo’lgan jismoniy shaxsning daromadlariga, bundan dvidendlar va foizlar tarzida to’lanadigan daromadlar mustasno, 12 foizli stavka bo’yicha soliq solinadi. O’zbekiston Respublikasining rezidentlariga dvidendlar va foizlar tarzida to’lanadigan daromadlarga 5 foizli stavka bo’yicha soliq solinadi.

2019-yilda fuqarolarning mehnatga haq to’lash turidagi daromadlaridan fuqarolarning byudjetdan tashqari Pensiya jamg’armasiga sug’urta badallari (stavkasi 8%) bekor qilindi.¹⁶

O’zbekiston Respublikasi Soliq kodeksining 189-moddasiga kiritilgan o’zgartirishga muvofiq jismoniy shaxslarning ikki yoki undan ortiq manbadan olingan soliq solinadigan daromadlari deklaratsiya asosida soliqqa tortiladigan daromadlar tarkibidan chiqarib tashlandi. Buni daromad solig’ining 2019-yil 1-yanvardan boshlab yagona stavkasi belgilanganligi bilan izohlash mumkin. Soliq kodeksining 182-moddasiga muvofiq asosan, norezident jismoniy shaxslarning mol-mulklarini ijaraga berish natijasida olinadigan daromadlari 20 foizlik stavkada soliqqa tortiladi. Foyda solig’i to’lovchilarga soliq yukini kamaytirish, investitsiyalar miqdorini oshirish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish maqsadida:

• 
  tijorat banklari uchun foyda solig’i stavkasi 22% dan 20% gacha;
  
• 
  korxona va tashkilotlar uchun – 14% dan 1% gacha;
  
• 
  dividend va foiz ko’rinishidagi daromadlar uchun – 10% dan 5% gacha kamaytirildi. Bu esa soliq to’lovchilar ixtiyorida 582 mlrd. so’m qoldirish imkonini beradi. Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘i stavkalari quyidagi miqdorlarda belgilanadi¹⁷: 1-jadval