Soliq akademiyasi

 
1.3. «Davlat daromadiga o„tkaziladigan mol-mulklar hisobini 
yuritish» dasturiy mahsuli  
 
WEB  texnologiyasi  asosida  qayta  ishlab  chiqilgan  «Davlat 
daromadiga o„tkaziladigan mol-mulklar hisobini yuritish» dasturiy mahsuli 
O‟zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasining  2009  yil  15 iyuldagi 
200-son qarori bilan tasdiqlangan «Davlat daromadiga o„tkaziladigan mol-
mulkni  olib  qo„yish,  sotish  yoki  yo„q  qilib  tashlash  tartibi  to„ғrisida»gi 
Nizom,    davlat  soliq  xizmati  organlari  faoliyatining  2011  yilgi  strategik 
yo„nalishlari  dasturining  4.3-bandini  ijrosi  hamda  2011  yil  «Axborot-
kommunikatsiya  texnologiyalaridan  foydalangan  holda  soliq  organlarini 
yanada  modernizatsiya  qilish  yili»  deb  e‟lon  qilinishi  munosabati  bilan 
dasturiy  mahsuldan foydalanish jarayonida davlat daromadiga  o„tkazilgan 
mol-mulklarning harakatini to„liq nazoratini ta‟minlash maqsadida  ishlab 
chiqilgan. 
Ushbu dasturiy mahsulni joriy qilishning asosiy maqsadlari: 
 davlat  daromadiga  o„tkazilgan  mol-mulkni  hisobga  olish,  baholash, 
ekspertizadan o„tkazish va sotishdan tushgan mablag„larini budjetga to„liq 
va o„z vaqtida tushishini nazorat qilish; 
 qonunbuzarlardan 
olingan 
tovar-moddiy 
boyliklarning 
harakati 
to„g„risida to„liq ma‟lumotga ega bo„lish; 
 qonunbuzarlikka  yo„l  qo„ygan  shaxslar  hamda  fuqarolar  to„g„risida 
ma‟lumotga ega bo„lish;  
 sud  qarorlarini  ijro  etish,  sudlar  faoliyatini  moddiy-texnika  jihatdan  va 
moliyaviy  ta‟minlash  departamentining  tegishli  bo„limlari  tomonidan 
sotilgan  hamda  depozit  hisob  raqamga  kelib  tushgan  mablag„larning 
taqsimlanishi to„g„risida taqdim etiladigan ma‟lumotlarga ega bo„lish;  
 vakolatli  organlar  tomonidan  davlat  organlariga  tekinga  berilgan  mol-
mulklar haqidagi ma‟lumotlarga ega bo„lish;  
 sotuvdan 
tushgan 
mablag„larning 
davlat 
budjetiga 
undirilishi 
to„g„risidagi  tezkor  ma‟lumotga  ega  bo„lishdan  iborat  bo„lib,  dastur 
bo„yicha maqsadga erishish mexanizmi 1.3.1-rasmda keltirilgan. 

---

 
10 
Dasturiy  mahsulda  shakllangan  axborotlar  oyma-oy  o„sib  boruvchi 
tartibda  jamlanib,  qo„yidagi  ma‟lumotlarga  ega  bo„lish  imkoniyati 
yaratiladi: 
 olingan  tovarlarga  rasmiylashtirilgan  dalolatnoma  (sanasi,  ro„yxatga 
olingan raqami) va undagi ma‟lumotlar; 
 olingan  tovarlarni  tegishli  idoralarda  o„z  vaqtida  baholanganligi  va 
ekspertizadan o„tkazilib, natijasi to„g„risidagi xulosalar; 
 mol-mulklarni  davlat  daromadiga  o„tkazish  uchun  hujjatlarni  sudga 
taqdim etilganligi haqida; 
 yirik  miqdorda  olingan  yoki  jinoyat  alomati  mavjud  bo„lgan  tovarlar 
to„g„risidagi  ma‟lumotlarni  huquqni  muhofaza  qiluvchi  organlarga 
yuborilganligi haqida; 
 DSI tomonidan tovarlarning egasiga qaytarilishi, sudga berilishi haqida;  
 sud  idoralari  tomonidan  tovar  moddiy  boyliklarni  egasiga  qaytarilishi, 
yo„q qilinishi va davlat daromadiga o„tkazilishi haqida; 
 sud  ijrochilari  bo„linmalaridan  olingan  hisobotlar  asosida  organlar 
bo„yicha tovarlarning sotilishidan tushgan mablag„larning taqsimlanishi, 
sotilmasdan turgan tovar moddiy boyliklar to„g„risida; 
 sud  ijrochilari  bo„linmalaridan  olingan  hisobotlar  asosida  vakolatli 
organlar  tomonidan  davlat  organlariga  tekinga  berilgan  tovar  moddiy 
boyliklari to„g„risida; 
 tuman  va  shahar  DSIlari  bo„yicha  taqdim  etgan  hisobotlarni  o„tgan 
davrlar  (oylik,  choraklik,  6  oylik,  9  oylik  va  yillik)  bilan  taqqoslash 
haqida;  
 har  bir  organ  bo„yicha  savdo  tashkiloti  tomonidan  qabul  qilingan  mol-
mulkka  talab  bo„lmaganda  va  30  kun  mobaynida  belgilangan  narxda 
sotilmaganda,  mol-mulklar  qiymatining  kamayishi  haqida  tahliliy 
ma‟lumotlarga ega bo„linadi. 
«Davlat daromadiga o„tkaziladigan mol-mulklar hisobini yuritish» 
dasturiy mahsuli yordamida shakllantiriladigan ma‟lumotlar. 
 Dasturiy mahsulda jamlangan ma‟lumotlar asosida belgilanadigan 
chora-tadbirlar. 
Jamlangan  ma‟lumotlar  asosida  solishtirma,  tahlil  va  nazorat  qilish 
hamda natijalari bo„yicha quyidagi chora-tadbirlar belgilanadi: 
 jami  vakolatli  organlar  tomonidan  olingan  tovar  moddiy  boyliklar 
to„g„risidagi ma‟lumotlarni olib, tumanlar kesimida tahlil qilish; 
 jami  olingan  tovar  moddiy  boyliklarni  turlari  bo„yicha  hisobotning 
o„tgan davri bilan tahlil (o„tgan oyga yoki chorakka nisbatan) qilish; 

---

 
11 
 soliq  xizmati  organlari  tomonidan  olingan  tovar-moddiy  boyliklarning 
o„tgan davr bilan tahlili  (o„tgan oyga va chorakkga nisbatan) viloyatlar 
ko„rinishida tahlil qilish; 
 vakolatli  organlar  bo„yicha  olingan  ma‟lumotlarni  o„tgan  davr  bilan 
tahlil (o„tgan oyga yoki chorakka nisbatan) qilish; 
 olib qo„yilgan mol-mulklarni o„z vaqtida baholanganligini, ekspertizadan 
o„tkazilganligini  va  tovarlar  hujjatlarini  sud  idoralariga  taqdim 
etilganligini nazorat qilish;  
1.3.1-rasm. Dasturiy mahsulning harakat mexanizmi 
 
 
 
 davlat  daromadiga  o„tkazilgan  tovar  moddiy  boyliklarining  o„z  vaqtida 
sotilishini 
va 
sotuvdan 
tushgan 
mablag„larning 
tegishliligicha 
taqsimlanishini nazorat qilish; 
 davlat  soliq  inspeksiyalari  tomonidan  noqonuniy  sotilayotgan  tovar-
moddiy boyliklarning kam olinayotganligini tahlil qilib, tegishli choralar 
belgilash; 

---

 
12 
 mol-mulklar  sotuvidan  tushgan  mablag„larni  budjetga  o„z  vaqtida 
o„tkazmaslik  va  kam  o„tkazish  holatlarini  tahlil  qilib,  tegishli  choralar 
belgilash.  
Qonunbuzarlardan 
olingan 
tovar-moddiy 
boyliklar 
harakati 
to„g„risida olib borilayotgan ishlar yuzasidan Prokuratura, Soliq, valyutaga 
oid 
jinoyatlarga 
va 
jinoiy 
faoliyatdan 
olingan 
daromadlarni 
legallashtirishga qarshi kurashish departamenti, Davlat bojxona qo„mitasi, 
Ichki ishlar vazirligi, Milliy xavfsizlik xizmati organlari bilan ma‟lumotlar 
bazasi  orqali  respublika  miqyosida  o„zaro  elektron  axborot  almashinuvini 
yo„lga qo„yish natijasida: 
 
ma‟lumotlarning bir xilligini ta‟minlash;  
 axborot almashinuvi tezkorligini ta‟minlash; 
 soliq organlari va vakolatli organlarning quyi bosqichlari tomonidan olib 
borilishi  lozim  bo„lgan  yo„nalishlarini  belgilab  berish  va  ularning 
faoliyati ustidan nazorat o„rnatish; 
 eng  asosiysi,  qonunbuzarlardan  olingan  tovar-moddiy  boyliklarning 
harakati  to„g„risida  elektron  shakldagi  ma‟lumotga  ega  bo„lishga 
erishiladi.  
Davlat  soliq  organlarining  boshqa  mutasaddi  organlar  bilan 
ma‟lumotlar bazasini shakllantirish chizmasi 1.3.2-rasmda keltirilgan. 
1.3.2-rasm. Dasturiy mahsul ma’lumotlar bazasining shakllanishi  
 
 

---

 
13