Soliq akademiyasi

Тayanch so’z va iboralar 
Madaniyat, ma’naviyat, individium, sotsium, qonuniyat, ziyolilik, intellekt, funksiya, 
mentalitet. 
Mustaqil ta’lim mavzulari 
1.
Madaniyatshunoslik fanining predmeti, u nimani o’rganadi? 
2.
Madaniyatshunoslik ilmining asosiy yo’nalishlarini sanang? 
3.
«Madaniyat» atamasi fanda qachon paydo bo’lgan? 
4.
«Madaniyat» deganda qanday ma’no va hodisani tushunasiz? 
5.
«Madaniyat» tushunchasining qanday asosiy ta’rif, tasniflarini bilasiz? 
6.
Тabiat bilan madaniyat (ikkinchi tabiat) ni qanday farqli tomonlari mavjud? 
Nazorat savollari 
1.
Inson va jamiyat hayotida madaniyatni tutgan o’rnini tushuntiring? 
2.
Madaniyatning ahamiyati xususidagi buyuk mutafakkirlarning fikrlarini eslang. 
3.
Madaniyatning qanday tiplari mavjud? 
4.
Hozirgi zamon madaniyatshunoslik fani bilan bog’liq bilimlarning ahamiyati 
nimada? 
 
2-mavzu: Arxaik (ibtidoiy) madaniyat va an’anaviy madaniyat. Markaziy Osiyo 
xalqlarining qadimgi madaniyati. 
 
MAQSAD. 
Madaniyatning vujudga kelishi. Madaniy davrlar tushunchasi. Mehnat 
qurollari va tabiiy resursladan foydalanish darajasi. Ibtidoiy jamiyatning shakllanishi va sotsial 
tuzilishi. Maishiy turmush va axloq mezonlari. Ibtidoiy odamning fikrlashi va olamni 
tushunishining o’ziga xosligi. Bilish faoliyatining shakllanishi va rivojlanishi. Ibtidoiy 
madaniyatda olam haqidagi bilimlarning marosimlarda aks etishi. Diniy tasavvurlar va 
marosimlar. San’atning jamoatchilik xususiyatlari, madaniy sinkretizm (qorishiq). San’atning 

---

16 
amaliy, aloqa munosabati va tarbiyaviy vazifalari. San’at-bilimlar to’plash vositasi. Тosh davri 
san’at yodgorliklari: g’orlardagi rasmlar, ibodat haykalchalari. Maishiy buyumlarga ishlov berish 
san’ati. Keramika va plastika. Uy-joy va sajdagohlar qurish. Mifologiya, folklor va yozuvning 
paydo bo’lishi. Neolit va eneolit davrlari me’moriy qurilishlari: mengirlar, dolmenlar va 
kromlexlar. O’zbekiston hududidagi va davrlarga oid yodgorliklar. Тurli mintaqalarda an’anaviy 
madaniyat shakllanishining umumiy hususiyatlari. 
Qadimgi Sharq madaniyatining tarixiy davrlari. Madaniyatning eng qadimgi o’choqlaridan 
biri–Messopotamiya madaniyati. Shumerlar madaniyati. 
Qadimgi Misr madaniyatining shakllanish davri. Jahon madaniyatining rivojlanishida 
qadimgi Misr madaniyatining o’rni. Misr ehromlari. 
Qadimgi Hindiston madaniyati. Braxmanizm, buddizm dinlari. Mohinjo-Daro va Хarappa 
sivilizatsiyasi. Yuqorida sanab o’tilgan maqsad vazifalarni talabalarga yetkazish va uning 
bugungi yosh avlod uchun ahamiyatini to’g’ri tushuntirish. 
REJA: 
1.
Arxaik madaniyatning dastlabki namunalari. 
2.
tosh davri madaniyati.