Sogʼliqni sаqlаsh vаzirligi

Teri ostiga yuborish yo oli bilan dori moddalarining asosan suvli eritmalari yuboriladi, taʼsiri 10-15 minutdan keyin boshlanadi, so‘rilish muddati peroral yo‘l bilan yuborilganga ko‘ra kamrok, taʼsir kuchi esa o‘sha miqdorni og‘izdan yuborilgandan 2-3 barobar kuchlirok bo‘ladi. Suspenziyalami, juda yopishkok va sekin so‘riladigan rnoyli eritmalarni teri ostiga yuborish tavsiya etilmaydi, chunki to‘kimalarda infiltratsiya va nekrozni yuzaga keltirishi mumkin.
Mushaklur orasiga yuborish usulida mushaklar orasiga suvli va moyli eritmalar, shuningdek, dori moddalarining suspenziyalari xam yuboriladi. Mushaklar teri osti to‘kimalarga nisbatan qon bilan ko‘prok taominlangani uchun dori moddalari mushaklar orasida tezrok so‘riladi.
Venalar ichiga yuborish usulida moddalar bevosita qon okimiga tushadi, bunda qon bilan o‘zaro aralashganda, cho‘kma xosil kilmaydigan. qonni ivitmaydigan yoki gemoliz xosil kilmaydigan don moddalari eritmasi qo‘lianiladi. Dorini venaga asta-sekin yuborish kerak. aks xolda, qonda ulami konsentratsiyasi birdan oshib ketib, organizmga zaxarlovchi taʼsir ko‘rsatishi mumkin. Donning taʼsiri juda tez, ko‘pincha ineksiya vaklidayok boshlanadi, taʼsir muddati teri ostiga va mushak orasiga yuborilgandan ko‘ra kamrok bo‘ladi.
Orqa miya kanaliga yuborish usuli - gematoyensefalik to‘siq orqali yaxshi o‘tmaydigan dori moddalar subaraxnoidal, peridural yo‘l bilan yuboriladi. Ko‘pincha og‘rikni vaqtincha koldirish - orka miya anesteziyasi uchun xamda meningit kasalligining murakkab xolatlarda baʼzi antibiotiklarni yuborish uchun qo‘lianiladi.
Dori moddalar to‘g‘ridan to‘g‘ri yurakka bo‘g‘imlarga, suyaklarga yuboriladi. Moddalar elektr toki bilan, ionoforez usulida yuborilishi mumkin. Parenteral usullar juda ko‘p lekin dorilar parenteral yo‘l bilan yuboriladi deganda ularni asosan teri ostiga, mushaklar orasiga va vena ichiga yuborilishi ko‘zda tutiladi, chunki boshqa yuborish yo‘llari nisbatan kam qo‘llaniladi.


Asosiy adabiyotlar:
1.Zokirxodjaev SH.YA. Solixov M.U. «Shifokor va bemor» – Toshkent, 2016 y.
2.Muxina S.A.,Tarnovskaya I.I. Практическое руководство к предмету "Основы сестринского дела". M., 2003. -351bet.
3.Inomov K. «Xamshiralik ishi asoslari» – Toshkent, 2009
Qo‘shimcha adabiyotlar:
4.Morozova G.I. «Основы сестринского дела».- Moskva, «GEOTAR-Media», 2009. -235 bet.
5.Grebnev A.L., SHeptulin A.A. «». - M.: Meditsina. 1991 bet.
6.Mamatqulov B. «Jamoat salomatligi va sog‘liqni saqlashni boshqarish» – Toshkent, 2013.
7.Zokirova K.O., To‘xtamatova D.U. «Xamshiralik ishi asoslari» – Toshkent, 2010 y
8.Mirziyoev SH.M. «Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib intizom va shaxsiy javobgarlik - har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak». 2017 y., 104 bet, O‘zbekiston matbuot va axborot agentligining “O’zbekiston” nashriyot matbaa ijodiy uyi.
9.Mirziyoev SH.M. «Buyuk kelajagimizning mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz». 2017 y., 488 bet, O‘zbekiston matbuot va axborot agentligining “O’zbekiston” nashriyot matbaa ijodiy uyi.
10.Mirziyoev SH.M. «Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz». 2016 y., 56 bet, O‘zbekiston matbuot va axborot agentligining “O’zbekiston” nashriyot matbaa ijodiy uyi.

1. 
   4.Mavzu Erta yoshdagi bolalarni jismoniy va nerv-psixik tarbiyasi vositalari. Erta yoshdagi bolalarni tarbiyasi, kun tartibi, uyqu.
   
2. 
   
• 
  Seminar mashg‘ulotining o‘qitish texnlogiyasi
  

  Vaqti -2 soat	Talabalar soni: 15 nafar
  O‘quv mashg‘uloti shakli	Bilimlarni chuqurlashtirish va kengaytirish bo‘yicha seminar mashg‘uloti
  O‘quv mashg‘uloti rejasi	1. Yosh bolalarni jismoniy va asab-ruxiy tarbiyalash vositalarini qo‘llash metodlarini o‘zlashtirish. 2. Kun tartibi, asab faoliyati buzilishlarini oldini olish asoslarini o‘rgatish. 3. Bolalarni o‘sish va fel atvorini kuzatishni o‘rgatish.
  O‘kuv mashg‘ulotining maksadi: Bu seminar mashg‘ulotining jarayonida savollar va muommolar borasida suxbat o‘tkaziladi. Bu darsda “Blits” usulini qo‘llash xam mumkin. Shuningdek, test va masalalar yechish mumkin.
  Pedagogik vazifalar: -mavzu bo‘yicha bilimlarni tizimlashtirish,mustaxkamlashtirish. - darslik bilan ishlash ko‘nikmalarini xosil qilish; - deontologik tarbiya darajasini shakllantirish.	O‘quv faoliyatining natijalari: Talaba: - Bolalarni xar tomonlama mukammal rivojlanishida jismoniy va asab-ruxiy tarbiyani rolini. -Yosh bolalarning asab-ruxiy tarbiyasining asosiy metod va qoidalarini. -Turli yosh guruxlarida kun tartibininig tuzilishi tomoyilarini. -Bolalarning yoshiga mos zaruriy o‘yinchoklar to‘plamini. -Asab buzulishining oldini olish tadbir va vositalarini
  O‘qitish uslubi va texnikasi	“Blits o‘yin”.Savollar to‘plami:.
  O‘qitish vositalari	o‘quv qo‘llanmasi, doska,slaydlar.
  O‘qitish shakli	Bilimlarni chuqurlashtirish va kengaytirish, individual va gurux bo‘yicha o‘kitish.
  O‘qitish sharoitlari	Kompyuter texnologiyalari, , guruxda dars o‘tishga moslashtirilgan auditoriya.

• 
  
• 
  Seminar mashg‘ulotining texnologik kartasi (4-mashg‘ulot)
  

  Boskichlar, Vaqti(80min)	Faoliyat mazmuni
  	O‘qituvchi	talaba
  1-боскич. Кириш (5 мин.)	1.4. Mavzuni, maksadi rejadagi o‘kuv natijalarini eʼlon qiladi, ularning axamiyatini va dolzarbligini asoslaydi. Mashg‘ulot xamkorlikda ishlash texnologiyasini qo‘llagan xolda o‘tishni maʼlum qiladi. 1.5. “Blits o‘yin” usulidan foydalangan xolda auditoriyaning tayorgarlik darajasini aniqlaydi: Mazmunining muxokamasi guruxlarda davom etishini eʼlon qiladi.	1.1. Mavzuni yozadi va savollarga javob beradi.
  2-boskich. Kirish (60 min)	Kutilayotgan o‘kuv natijalarini eslatadi. 2.2. Guruxda ishlash qoidasi bilan tanishtiradi (1-ilova). Baholash Kutilayotgan o‘quv natijalarini eslatadi. 2.2. Guruxda ishlash qoidasi bilan tanishtiradi (1-ilova). Baholash mezonlarini xam namoyish qiladi. 2.3. Vazifani bajarishda o‘kuv materiallarini (o‘kuv qo‘llanma)laridan foydalanish mumkinligini eslatadi. Guruxlarda ish boshlashni taklif etadi. Talabalarning bajargan Hamshiralik jarayonini taxlili Tushuchalarga izohlarni to‘g‘rilaydi va savollarga javob qaytaradi. Guruxlar faoliyatiga umumiy ball beradi.	2.1. O‘quv natijalarini takdim qiladilar. 2.2. Savollar beradi. 2.3. Javoblarni to‘ldiradi. 4.Kasallik tarixi, laborotoriya natijalari
  3-boskich. Yakuniy (10 min.)	3.1. Mustaqil ish sifatida “Avitaminoz va gipovitaminozlar.” mavzusida prezentatsiya, og‘zaki so‘rov va munozara,referat yozishni topshiradi	3.1. Topshiriqni oladilar.
  3-boskich. Yakuniy (5 min.)	3.2. Mashg‘ulotni yakunlaydi, talabalarni baholaydi va faol ishtirokchilarni rag‘batlantiradi.	3.2. Eshitadilar.

•