Sof holda uchraydigan minerallar Mis – Cu

Oltingugurt – S. Ko‘pincha toza holda bo‘ladi, ammo ba’zan–gil yoki organik moddalar, neft tomchilari, gaz va boshqalar bilan mexa- nik aralashma holda bo‘ladi. Rombik singoniyali, ayrimda rombodi- piramidal shakllarda uchraydi. Oltingugurt yaxlit, tuproqsimon massalar holda topiladi. Buyraksimon, oqiq – tomma shakllarda bo‘- ladi. Rangi – to‘q sariq, limon-sariq, asal-sariq, sariq, kul rang-sariq, qo‘ng‘ir va qora. Kristallari olmosdek, ba’zan yog‘langandek yalti-
raydi. Toza kristali nurni yaxshi o‘tkazadi. Oltingugurtning qattiqligi – 1–2; ancha mo‘rt, ulanish tekisligi mukammal, solishtirma og‘irligi 2,05–2,08. U elektr va issiqlikni yomon o‘tkazadi (yaxshi izolyator). Oltingugurtni boshqa o‘ziga o‘xshash minerallardan ajratish belgilari

• 
  rangi, kichik qattiqligi, mo‘rtligi, yaltirashi va boshqalar.
  

Oltingugurt turli yo‘llar bilan yuzaga keladi: 1) vulkan harakatida vulkan mo‘rilari jins yoriqlarida yopishib qotadi. 2) sulfidlarning, ayniqsa, piritning parchalanishidan paydo bo‘ladi; 3) cho‘kindi gips qatlamlarining parchalanishidan ham hosil bo‘ladi.
Oltingugurt sanoatning turli tarmoqlarida zarur element hisob- lanadi. U turli kislotalar tayyorlashda, rezina, bo‘yoq, gugurt, mushak- lar va ayniqsa qishloq xo‘jaligi zarar kunandalariga qarshi kurashda ishlatiladi.


Takrorlash uchun savol va topshiriqlar

1. 
   Minerallarni qaysi belgilari bo‘yicha tasniflash mumkin?
   
2. 
   Eng keng tarqalgan tasnif qaysi va unga ta’rif bering?
   
3. 
   Qaysi elementlar tabiatda mineral ko‘rinishida sof holda uch- raydi?
   
4. 
   Oltinga ta’rif bering.
   
5. 
   Platinaning asosiy xossalarini ayting.
   
6. 
   Oltingugurtning ishlatilishi.
   
7. 
   Olmosning paydo bo‘lishi va xossalari.
   
8. 
   Olmosning eng yirik konlari va uni ishlatilishi.
   

Grafitning fizik xossalarini ayting.