Siyosatshunoslikka

90 
Xalqaro 
munosabatlar 
(geosiyosat, 
diplomatiya, 
xavfsizlik).-
T.:Akademiya, 2006 - B. 91.
91 
Xalqaro 
munosabatlar 
(geosiyosat, 
diplomatiya, 
xavfsizlik).-
T.:Akademiya, 2006.-B . 91.
92 Jo‘raev S. Zamonaviy xalqaro munosabatlar, -T.:Akademiya, 2 0 0 7 -
B. 8.
93 G‘afurov S.M., Xaydarov A.A., Toiaganova N .O ‘., Siyosatshunoslik
asoslari:0‘quv qo‘llanmasi.-T.:Alisher Navoiy nomidagi 0 ‘zbekiston Milliy
kutubxonasining nashriyoti, 2006.-B . 232.
280

---

talaridan biri bu tashqi siyosatdir. Tashqi siyosat deganda, davlatning 
tashqi siyosatidagi umumiy faoliyati tushuniladi. U shu davlatning 
boshqa davlatlar va xaqlar o‘rtasidagi munosabatlami umumqabul 
qilingan prinsiplar kompleksi vositasida, shu davlat maqsad hamda 
xohish irodasini hisobga olib tartibga soladi. U turli xil vositalar va 
metodlar orqali amalga oshiriladi. Bu nuqtayi nazardan olib qaragan- 
da, tashqi siyosatning asosiy vazifasi mamlakatni maqsad va vazifala- 
rini amalga oshirish uchun xalqaro maydonda qulay sharoitni yarat- 
ishdan iboratdir. Tashqi siyosatning muhim funksiyalaridan biri, bu 
davlatlar o‘rtasidagi agressiya, urush va kelishmovchiliklami oldini 
olishdir94.
Ozorbayjonlik olim A.Gasanov fikricha, tashqi siyosat esa o‘z 
navbatida yuqorida ko‘rsatilgan maqsad va vazifalami amalga oshi- 
rishga, shuningdek o ‘z hududida xavfsiz va ijobiy xalqaro tajriba 
asosida tashqi aralashuvlarsiz qonunchilik, ijroiya va sud hokimiyati- 
ni amalga oshiradi, alohida mamlakatlar bilan o ‘zaro foydali hamkor­
lik qiladi, ijtimoiy, siyosiy, iqtisodiy madaniy hayotning har bir soha- 
sidagi xalqaro tajribaning ijobiy taraflarini o ‘zlashtirib oladi. Shun­
day ekan tashqi siyosatga davlatning ichki siyosiy rivojlanishining 
asosiy masalalari yuzasidan kelib chiquvchi va mamlakatning milliy 
manfaatlari bilan tashqi dunyo manfaatlarini xalqaro qonun va nor- 
malar asosida bog‘lovchi maqsadga yo‘naltirilgan faoliyat deb izoh 
berish mumkin95.
Amerikalik xalqaro munosabatlar tadqiqotchisi R.Aliafto “Tashqi 
siyosat davlatning tashqi va xalqaro (yoki geosiyosiy) muhitdagi 
strategiyasi hisoblanib, ijobiy natijalarga erishishga yo‘naltiriladi”, 
deb hisoblaydi96.
Metodologik va konseptual jihatdan tashqi siyosat asosla- 
rini o‘rganish, uning asosiy maqsadi davlatlar milliy manfaatlarini