Siyosatshunoslik yakuniy savol-javoblar Siyosat tushunchasi, mohiyati, siyosat obekti va subekti

12. Ijtimoiy shartnoma nazariyasi va uning maktablari.

2006-yilda chop etilgan “Siyosatshunoslik asoslari” nomli o‘quv

qo‘llanmada keltirilishicha6, yangi davrda tabiiy huquq va ijtimoiy

shartnoma nazariyasi shakllandi va uning uchta maktabi rivojlandi:

Birinchi maktab. Angliyalik faylasuf Tomas Gobbs (1588-1679)

kishilar jamiyatda tartibni saqlash evaziga o‘zlarining barcha tabiiy

huquqlarini monarxga topshirganlar, deb hisoblagan. T. Gobbs

monarxiyani-hokimiyatning eng qulay shakli, deb hisoblaydi.

Shu bilan birga uning xulosasiga ko‘ra, davlatning uch xil formasi:

monarxiya, demokratiya va aristokratiya mavjud bo‘lishi mumkinIkkinchi maktab. «Hukmronlik haqida ikki risola» nomli kitob

muallifi, angliyalik faylasuf Jon Lokk (1632-1704) T.Gobbsdan

farqli o‘laroq, odamlar ijtimoiy shartnoma tuzar ekan, o‘zlarining

deyarli barcha huquq va erkinliklarini saqlab qoladilar va davlatdan

ana shu ajralmas huquqlarini, erkinliklarini himoya qilishda ma’lum

bir me’yomi saqlagan holda foydalanadilar, deb hisoblagan.

J.Lokkning fikricha, davlat odamlardan siyosiy hamjaUchinchi maktab. Fransuz faylasufi Jan-Jak Russo (1712-1778), o‘z

navbatida xalq bevosita hukmronlik qilishi kerak, umumning xohish-

irodasi uchun hech qanday cheklashlar bo‘lmasligi lozim, degan fikmi

bayon etdi. 0 ‘zining «Ijtimoiy shartnoma haqida» nomli risolasida

(1762) u boylar tomonidan aldangan kishilar o‘z erkinliklarini qurbon

qildilar va ijtimoiy shartnoma asosida keyinchalik ulaming o‘zlarini

eza boshlagan davlat va huquqni yaratdilar, deb yozadi.

13. XX asirda siyosiy fanning rivojlanishi.

Fan bo’yicha bilim ko’nikma va malakaga qo’yiladigan talablar:

XX asir Yevrosiyoda Siyosiy jarayonlar mustabid tuzimining qulashi o’quv fanni o’zlashtirish jarayonida amalga oshiriladigan masalalar doirasida magistrant

XX asir Yevrosiyoda siyosiy jarayonlar mustabid tuzimining qulashi kursining maqsad va vazifalari talaba boshqalarda XX asirda Yevrosiyoda siyosiy jarayonlar mustabid tuzimining qulashi faning insoniyat tarixining asosiy yo’nalishlarini talabalarga tushuntirish ularda evolutsiyon bosqichlarni taxlil va tadqiq etish.

14. AQSH siyosatshunoslik maktabi

Garvard Qoshma SHtatlardagi eng qadimgi universitet maqomodir universitet 1636-yilda tashkil topgan. Institutga Jon Garvard sharafiga nom berilgan. U yerda juda ko’p taniqli siyosatshunoslar va iqtisodchilar yetishib chiqgan bulardan biri AQSH ning sobiq prezidenti Havayi shtatida tavalud topgan Barak Obama Garvarda Obama Huquqshunos diplomini olgan.

15.Nemis siyosatshunoslik maktabi Germaniyaning iqtisodiy va harbiy qudratining tez sur'atlar bilan o'sib borishi fonida turdi, ular munosib "quyoshda joy" olishni, cheklangan demokratiya sharoitida fuqarolarning turmush darajasi va siyosiy ishtirokini oshirishni talab qildilar. byurokratik davlat va oligarxik partiyalarning faoliyati. Nemis siyosatshunosligining kuchi davlatni, uning jamiyatdagi rolini, institutlarini, shu jumladan byurokratiyani, shuningdek, geosiyosiy tadqiqotlarni har tomonlama o'rganish edi.Nemis siyosatshunoslik maktabining siyosiy va huquqiy fikri uchta asosiy yo'nalishda rivojlanadi:

Falsafiy siyosat yo'nalishi; falsafa kategoriyalaridan foydalanish, psixoanaliz usullari (Xabermasning taniqli vakillari, Fromm).

Totalitarizmning ijtimoiy mohiyatini o'rganish va tahlil qilish yo'nalishi (Taniqli namoyandalar Arenge, Popper)

Jamiyatdagi ijtimoiy ziddiyatlarni, ularning namoyon bo'lish xususiyatlarini o'rganishga yo'nalish (Taniqli vakili - Dahrendorf).