Sirdaryo viloyati kasbiy ta’limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi Boyovut tuman 2-son kasb-hunar maktabi 3531008 «Tikuvchi»

Trikotaj taj o`rilishlari. Trikotaj ishlab chiqarish.
Gazlama tuzilishining asosiy xarakteristikalaridan biri - urilishning turi, u iplarni bir-biriga nisbatan joylashishini va alokalarini, shuningdek gazlamani tashki kurinishi va xossalarini belgilaydi. Umuman, gazlamada tanda va arkok iplarning uzaro urilishini kogozda tukuv rasmi kurinishida ifodalash mumkin (12-rasm). Buning uchun katak kogozda vertikal chiziklar urtasidagi oraliklar arkok iplari, deb kabul kilinadi. Sungra iplarni kesishgan joylarida, kaysi ip (tanda eki arkok) ikkinchi ipni ustidan utib, uni epaetgani aniklanadi. Tanda iplari arkok iplarini epib utgan katakchalar buyaladi, teskari si bulsa katakchalar buyalmaydi va ular mos ravishda tanda va arkok koplamasi deb aytiladi. Bu jaraen dastlab rasmning pastki gorizontal yulida bajariladi va koplamalarni ma’lum tartibda joylashishi kuzatiladi. Tekshirish shu tarika davom ettiriladi va tanda iplari ikkinchi arkok ipi bilan kanday urilaetgani aniklanadi. Shunday kilib, bu ish to iplarni urilishi kanday boshlangan bulsa, usha usulda kaytarilmaguncha davom ettiriladi.Gazlama urilishini takrorlanadigan rasmiga rapport deb aytiladi. Rapport xosil kiladigan iplar soni bilan belgilanadi. Tanda Rt va arkok Ra buyicha rapportni fark kiladilar.
Cheksiz kup kabul kilingan va kabul kilinishi mumkin bulgan xamma xilma-xil urilishlarni kuyidagi guruxlarga ajratish mumkin:a) sillik eki bosh urilishlar b) mayda gulli (xosila va kurama) v) murakkab g) yirik gulli (jakkard).Eng kup tarkalgan urilishlardan bu sillik (bosh) urilishlar. Ularni uzgartirib boshka xamma urilishlarni xosil kilish mumkin. Shuning uchun xam ularni bosh urilishlar deb xisoblaydilar.Sillik (bosh) urilishlarni uziga xos xususiyati kuyidagilar: a) rapportdagi tanda va arkok iplarning soni bir-biriga teng; b) xar bir rapportda xar kaysi tanda ipi arkok ipini bir marta epadi eki teskarisi. Sillik (bosh) urilishlar uch xil buladi: polotnoli; sarjali; satin eki atlas.Polotnoli urilish- eng oddiy va kup tarkalgan bulib, tanda buyicha rapportda ikkita ip va arkok buyicha xam ikkita ip buladi. Polotnoli urilishda iplarning sifati xamda tanda va arkok iplari buyicha zichlikelari bir xil kolgani xolda tanda iplari arkok iplari bilan juda yaxshi boglanadi, natijada shu urilishda olingan gazlama pishik buladi. Mitkal, buz, polotno, batist, markizet, mayya, shifon kabi gazlamalarning xammasi polotnoli urilishda tukilgan.
Polotno urilishda tukilgan gazlama eng pishik, gazlama zich tukilganda ancha kattik buladi . Agar polotno urilishda tanda arkokka karaganda ingichka bulsa, gazlamada (tafta, paplin va xokazo) kundalang yullar xosil buladi. Bunday gazlamalar soxta repsli deb ataladi, chunki tashki kurinishida repsga uxshaydi.