Sintaksis haqida umumiy ma'lumot

Kerak, zarur, darkor so'zlari ham bog'lama vazifasida qo'llanadi.
Misollar:
O'sha kuni sovuq qattiq edi.
Bu katta ahamiyatga ega hodisa hisoblanadi.
Men kutib olishim kerak.
Akam talaba bo'ldi.
Fikrlar o'zingniki bo'lsin.
So'zga chiqishing shart.
Qo'shni xona doimo ozoda bo'ladi.
Hammasini aytib berishing darkor.
Dadam kasalxonaning bosh vrachi hisoblanadi.
Chaqaloqni bir ko'rgim keldi.
Uyimizdan yaxshilar qadami sira uzilmas edi.


Kesimning BIRIKMALAR VA IBORALAR BILAN IFODALANISHI
Kengaygan birikma va iboralar yaxlit holda bitta gap bo'lagi vazifasida keladi va o'z ichida boshqa bo'laklarga ajratilmaydi.
Ibora bilan: Dadam qo'li ochiq odam edilar. U birdaniga to’nini teskari kiyib oldi.
Birikmalar bilan: Respublikamizning eng nufuzli bilim dargohi - O'zbekiston Milliy universitetidir. Toshkent O'zbekiston Respublikasining poytaxtidir.
Kengaygan birikma bilan: Vazifamiz - bilim maskanlarida a'lo o'qish. Tarixni o'rganishdan asosiy maqsad - milliyligimizni chuqurroq anglash. Komil insonlardagi olijanoblik - o'tmishni unutmaslik.


EGA VA KESIMNING MOSLASHUVI
Ega kesim bilan grammatik va mazmun tomondan bog’langani uchun doimo kesimning shakliga mos shaklda turdi vaeganing kesim shakliga mos (shaxs-son) shaklda kelishiga moslashuv deyiladi.
Masalan, Men talabaman gapida talabaman kesimi I shaxs :' kda turgani uchun, uning egasi ham I shaxs birlikdagi ol- ~:sh - men. Yoki ishlaysiz kesimi II shaxs birlikda turgani -:iun, uning egasi ham II shaxs birlikdagi olmosh - siz.
Kesim ega bilan ba'zan son shakli bo'yicha moslashmas- : mumkin. Xususan, ega narsa, hayvonlarni bildiruvchi so'zlar : ian ifodalanganda kesim bilan moslashmaydi. Masalan: Qush- sr sayraydilar emas, qushlar sayraydi. Bu yerda ega va kesim sonda (qushlar - ko'plik sonda, sayraydi - birlik sonda) mos- ashmagan.
Esda saqlang: Kesim ot kesim bo'lib, uning kesimlik shak- <>?/' ko'rsatuvchi bog'lamalar qo'llanilmasa, u vaqtda kesim ohang /ordamida shakllanadi.