Sinf: X “A” sinf X “B” sinf

Amaliy ish:

Mavzu yuzasida savol va topshiriqlar:

Misol. M= {2, 3, 5, 7, 8, 9} va N = {3, 4, 6, 9, 10} to‘plamlar uchun

quyidagilarni aniqlang:

a) rost yoki yolg‘on ekanini: I 4 ∈ M; II 6∉ M;

b) to‘plamlarni toping: I M ⋂ N; IIM ∪ N;

c) rost yoki yolg‘on ekanini: I M ⊆ N; II {9, 6, 3} ⊆ N.

a) 4soni Mto‘plam elementi bo‘lmagani uchun 4 ∈ Mmunosabat yolg‘on. 6 soni M to‘plam elementi bo‘lmagani uchun 6 ∉ M munosabat rost.

b) M ⋂ N= {3, 9}, chunki faqat 3va9sonlargina ikkala to‘plamning ham

elementlaridir. M ∪ Nto‘plamni topish uchun yoki Mga yoki Nga tegishli

bo‘lgan elementlarni yozamiz: M ∪ N= {2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10}

c) M ⊆ Nmunosabat yolg‘on, chunki Mto‘plamda Nga tegishli bo‘lmagan

elementlari bor. {9, 6, 3} ⊆ Nmunosabat rost, chunki Nda {9, 6, 3}to‘plam

elementlari bor.

4. To‘plamlarning chekli yoki chekli emasligini aniqlang:

a) 10 dan katta ammo 20 dan kichik natural sonlar to‘plami;

b) 5 dan katta bo‘lgan natural sonlar to‘plami.

5. To‘plamlardan qaysilari o‘zaro kesishmaydi?

a) A= {1, 3, 5, 7}; B= {2, 4, 6, 8};

b) P= {3, 5, 6, 7, 8, 10}; Q= {4, 9, 10}.

Ayrim hollarda to‘plamni berish uchun uning elementlari uchun o‘rinli, boshqa elementlar uchun o‘rinli bo‘lmagan xarakteristik xossa ko‘rsatiladi. Agar x element P xossaga ega degan fikr qisqacha P(x) deb yozilgan bo‘lsa, P xossaga ega bo‘lgan barcha elementlar to‘plami {x|P(x)} ko‘rinishda belgilanadi.

Masalan, A= {x | − 2 ⩽x ⩽4,x ∈ ℤ} yozuv quyidagicha o‘qiladi: “−2 dan katta

yoki teng hamda 4 dan kichik yoki teng bo‘lgan barcha butun sonlar to‘plami”,

Bu to‘plam sonlar o‘qida quyidagicha tasvirlanadi:

Ko‘rinib turibdiki, A= {−2, −1, 0, 1, 2, 3, 4} vau chekli, bunda n(A) = 7.

Xuddi shunday B= {x | − 2 ⩽x <4,x ∈ ℝ} yozuv quyidagicha o‘qiladi: “−2

dan katta yoki teng hamda 4 dan kichik bo‘lgan barcha haqiqiy sonlar to‘plami”

Bu to‘plam sonlar o‘qida quyidagicha tasvirlanadi:

Ko‘rinib turibdiki, B = [−2, 4) va u cheksiz, bundan(B)= ∞.

6. To‘plamlardan qaysilari chekli, qaysilari cheksiz:

a) {x | −2 ⩽x ⩽1,x ∈ ℤ}; b) {x | −2 ⩽x ⩽1,x ∈ ℝ};

c) {x |x ⩾5,x ∈ ℤ}; d) {x | 0 ⩽x ⩽1,x ∈ ℚ}?

7. Yozuvlarni o‘qing:

a) A= {x | −1 ⩽x ⩽7,x ∈ ℤ}; b) A = {x | −2

c) A= {x | 0 ⩽x ⩽1,x ∈ ℝ}; d) A= {x | 5 ⩽x ⩽6,x ∈ ℚ}.

Agar mumkin bo‘lsa, shu to‘plamlar elementlarini nomma−nom yozib

chiqing.

8. Quyidagi to‘plamlarni yozing:

a)“−100dan katta hamda 100dan kichik bo‘lgan barcha butun sonlar

to‘plami”;

b)“1000dan katta bo‘lgan barcha haqiqiy sonlar to‘plami”;

c)“2dan katta yoki teng hamda 3dan kichik yoki teng bo‘lgan barcha

ratsional sonlar to‘plami”.

6. 
   Darsga yakun yasash:
   

O’quvchilarni olgan bilimlari hamda qilgan ishlarini nazorat qilib baholash, ularni yo’l qo’ygan kamchiliklarini to’g’irlash.

7. 
   Uyga vazifa berish: 19 misolni ishlab keling.
   

O’IBDO’: M.Zokirova