Sinf to’garak a’zolari Matematika Mavzu: Natural son tushunchasi va ular ustida amallar. Darsdan maqsad

Darsni yakunlash va baholash
2 daqiqa
6	Uyga vazifa	daqiqa

I. Tashkiliy qism a) Salomlashish b) Davomatni aniqlash d) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini tekshirish
II.O’tilgan mavzuni so’rash: o’quvchilar o’rtasida savol-javob o’yinini tashkil qilish.
III.Yangi mavzu bayoni
Yangi bilimni o’zlashtirish
Raqamlar bilan yozilgan ко'paytuvchilar sonli ко'paytuvchilar, harflar bilan belgilangan ko'paytuvchilar esa harfiy ko'paytuvchilar deyiladi. Sonli va harfiy ko'paytuvchilar ko'paytrnasidan iborat algebraik ifoda birhad deyiladi.


Masalan:


Birinchi o'rinda turgan faqat bitta son ko'paytuvchidan va har xil asosli harfiy darajalardan tuzilgan birhadga standart shakldagi birhad deyiladi.
Birhadni standart shaklda yozish uchun barcha son ko'paytuvchilarni o'zaro ko'paytirish va ularning ko'paytmasini birinchi o'ringa yozish kerak. So'ngra bir xil harfiy ko'paytuvchilar ko'paytmasini daraja shaklida yozish kerak. Harfiy ko'paytuvchilar odatda alifbo tartibida joylashtiriladi.
1 – misol.
a) b va c sonlar ko'paytmasining uchlanganini birhad ko‘rinishida yozing.Javob: 3bc .
b) a son bilan b son kubining ko'paytmasini birhad ko‘rinishida yozing.
Javob: ab3 .
c) t soatdagi minutlar sonini birhad ko‘rinishida yozing
Yechish: 1 soatda 60 minut bor, t soatda esa 60t minut bor.
Javob: 60t .
d) n metrdagi millimetrlar sonini birhad ko‘rinishida yozing
Yechish: 1 metrda 1000 millimetr bor, n metrda esa 1000n millimetr bor.Javob: 1000n .
2 – misol.
1) (2a)(3b) = 6ab 3)
2) (3a)(2b) = 6ab) 4) (-2a)a² = -2a³


3 – misol.
1) (-5m²)(-7n) = 35m²n 3) (4a²)(6a³) = 24 a⁵
2) (2p)(-3c²) = 6pc² 4)
4 – misol.
1) 3)
2) 4)
Bir nechta birhadning algebraik yig'indisi ko'phad deyiladi. Ko'phadni tashkil qiluvchi birhadlar shu ko'phadning hadlari deyiladi.
Masalan: 5nm² – 3m²k – 7nk² + 4nm ko’phadning hadlari 5nm², 3m²k , 7nk², 4nm bo’ladi.


1 – misol.
1) -2x² + 3x – 1 =
2)
3)
4)


2 – misol.
1) 6x ² + 7x + 6 4) a⁵ – a⁴ + a
2) 2x² – 11x + 3 5) 8a + 4a²b – 2ab² + b³
3) –x⁴ + x³ – x 6) 4a³ – 2a²b² - 5ab³
3– misol.
1)
2)
3)
4)
4 – misol.
1)
2)
3)
4)