Sinf: 7 a sinf Darsning mavzusi

Uchburchak va uning turlari
Uchburchaklar, ularning perimetri haqida siz boshlang‘ich sinflarda tanishgansiz. Tekislikda uchta A, B, C nuqtalarni belgilaylik:
A , B , C nuqtalarni AB, AC, BC kesmalar yordamida tutashtiramiz. Natijada ABC uchburchak deb ataluvchi shakl hosil bo‘ladi.
Ta’rif. Tekislikning AB, BC, AC kesmalar bilan chegaralangan qismi ABC uchburchak deyiladi va Δ ABC kabi belgilanadi.
A, B va C nuqtalar uchburchakning uchlari deyiladi.AB, BC, AC kesmalar esa uchburchakning tomonlari deyiladi.
Uchburchakning ixtiyoriy bir tomoni qolgan ikki tomoni yig‘indisidan kichik,ammo ular ayirmasidan katta bo‘ladi.
AC-BC
AB-BC<="" ab+bc="" p="">
AB-AC< BC
2. Uchburchak turlari.
Uchburchakda uchta burchak bor. Uchburchak burchaklari gradus o‘lchovlarining yig’indisi 180^o ga teng.
Uchburchak burchaklariga ko‘ra uch xil bo‘ladi:
1. o’tkir burchakli uchburchak,
2. o‘tmas burchakli uchburchak,
3. to‘g‘ri burchakli uchburchak.
Uchburchak tomonlariga ko‘ra uch xil bo‘ladi:
1. teng tomonli (muntazam) uchburchak,
2. teng yonli uchburchak,
3. turli tomonli uchburchak.
ABC teng yonli, ya’ni AB=BC bo‘lsa, odatda, AC tomoni uchburchakning asosi deyiladi, Ab va BC tomonlari yon tomonlari deyiladi.
3. Uchburchakning perimetri
Ta’rif. Uchburchakning perimetri deb uning uchala tomoni uzunliklari yig‘indisiga aytiladi. ABC uchburchak perimetri P=AB+BC+AC ga tengdir.
VI.Darsni mustahkamlash
a ) Amaliy ish
Yangi mavzu bayonidan so‘ng, metaldan yasalgan uchburchak modellari o‘quvchilarga beriladi va ular shu uchburchakning perimetrini chizg‘ich yordamida tezlik bilan hisoblab berishlari kerak.
b) Aqliy hujum
1. Geometriya so‘zining ma’nosini ayting?
2. Planimetriya qanday bo‘lim?
3. Bir burchagi to‘g‘ri burchak bo‘lgan uchburchakning nomini ayting?
4. Kesma deb qanday shaklga aytiladi?
5. Maqolni davom ettiring: Yetti o‘lchab, …….
6. Nur deb qanday shaklga aytiladi?
7. 5 km necha mm ga teng?
8. Bitta burchagi o‘tmas bo‘lgan uchburchakning nomini ayting?
9. Qo‘shni burchaklar yig‘indisi necha gradusga teng?
10. Vertikal burchaklar yig‘indisi 120⁰, o‘zlari necha gradusdan?
11. v) Masalalar yechish
1) Teng tomonli ucburchakning perimetri 24,6 sm bo‘lsa, uning tomonini toping?
A) 4,2 sm B) 12,2 sm C) 1,4 sm
2) Teng yonli ucburchakning asosidagi burchagi 66^o bo’lsa qolgan burchaklarini toping?
A) 144^o , 66^o  B) 66^o , 66^o C) 48^o ,66^o
3) Teng yonli ucburchakning asosi 32 sm, yon tomoni asosidan 3 sm qisqa .
Shu uchburchakning perimetrini toping?
A) 90 sm B) 93 sm C) 102 sm