Sinf: 4 Sana: Mavzu: Ikki xonali songa yozma ko‘paytirish usullari (umumiy xol). Noma’lum sonni ikki ayirma bo‘yicha topishga doir masalalar Darsning maqsadi

Dars turi: Yangi tushuncha berish.

Metodi: aralash, savol-javob , mustaqil ish..

Jihozi: Mavzuga oid ko’rgazma, matematika darsligi.

Darsning blok sxemasi

T/R	Bo’limlar	Vaqti
1	Tashkiliy qism	2 daqiqa
2	Uy ishini tekshirish	4 daqiqa
3	Yangi mavzuni yoritish	14 daqiqa
4	Yangi bilimlarni mustahkamlash	10 daqiqa
5	Guruhlar bilan ishlash	12 daqiqa
6	Darsni yakunlash va o’quvchilarni baholash	2 daqiqa
7	Uyga vazifa	1 daqiqa
	Jami	45 daqiqa

Darsning borishi:

1. Tashkiliy qism:

Sinf o‘quvchilarini guruhlarga bo‘lish. Guruhlarga bo‘lishda tartib bilan 3 gacha sanaladi. 1 soni, 2 soni va 3 soni to‘g‘ri kelgan o‘quvchilar 3 qatorga o‘tiradilar.

II. O‘tilgan mavzuni mustaahkamlash

O‘tilgan mavzu “Moslashuv” o‘yini orqali mustahkamlanadi. Guruh a’zolari berilgan misollarni javoblar bilan moslashtiradilar masalan:

48+32 51

51+32 24

65-14 41

29+12 83

79-55 80

Misollarni to‘g‘ri moslashtirgan guruh a’zolari rag‘batlantiriladi.

III. Yangi mavzuning bayoni.

Yangi mavzu 613 – misol asosida ekranda tushuntiriladi.

39 ni 58 ga ko‘paytirish uchun 58 ni 50+8 deb olamiz va 39 ga alohida ko‘paytirib natijalarni qo‘shamiz. 39 ni 8 ko‘paytirsak 312 bo‘ladi. Bu birinchi to‘liqsiz ko‘paytma. 39 ni 50 ga ko‘paytirsak 1950 hosil bo‘ladi. 1950 bu ikkinchi to‘liqsiz ko‘paytma. 312 ga 1950 ni qo‘shsak natijada 2262 soni hosil bo‘ladi.

2262 soni 39 va 58 sonlarning ko‘paytmasi.

Yechishni bunday yozish mumkin:

Ikkinchi to‘liqsiz ko‘paytma oxiriga nolni yozmaslik qabul qilingan. Shuning uchun ikkinchi to‘liqsiz ko‘paytmani 195 o‘nlik deb o‘nliklar tagidan boshlab yozamiz.

Tekshirish uchun 58 ni 39 ga ko‘paytirish kerak. Natija 2262 ga teng. Demak ko‘paytirish to‘g‘ri bajarilgan

613 -misol.

1) 39 soni 59 ga qanday ko‘paytirilganini ko‘rib chiqamiz.

39 ∙ 58=39 ∙ (50 + 8) = 39 ∙ 50 + 39 ∙ 8 = 2262

Ko‘paytirishni yozma ko‘paytirish usulida ko‘rib chiqamiz

2) Berilgan yozuvlar bo‘yicha 49 ni 74ga, 68 ni 35ga va 91ni 26ga qanday ko‘paytirilganini tushuntiriladi.. Har bir holda to‘liqsiz ko‘paytmani va natijani aytib o‘tiladi.

614-misol doskada tushuntirish bilan bajariladi..

32 ∙ 59 = 32∙ (50 + 9) = 32 ∙ 50 + 32 ∙ 9 = 1 600 + 288 =1 888

1 600 va 288 to‘liqsiz ko‘paytmalar, 1 888 nattija.

Qolgan misollarni ham shu tariqa yechib natijani topamiz.

72 ∙ 27 64 ∙ 28 41 ∙ 84

To‘liqsiz ko‘paytmani va natijalarni topiladi.

615-masala doskada bajariladi. Masala sharti bir necha bor o‘qilgach, qisqa shart tuziladi.

Berilgan:

1-do‘konga – 3 ta o‘ram

2-do‘konga – 4 ta o‘ram

Hamma gazlama – 672 m

1-do‘konga - ?m

2-do‘konga - ?m

Yechish: 1) 672 : (3 + 4) = 672 : 7 = 96 (m)

2) 96 ∙ 3 = 288 (m)

3) 96 ∙ 4 = 384( m)

Javob: 1-do‘konga 288 m, 2-do‘konga 384 m gazlama keltirilgan.

616-masala. Masala sharti bo‘yicha O‘zbekistondagi neft qazib chiqarish korxonalari qayerda joylashganligi va ulardan nimalar tayyorlanishi haqida savol – javob o‘tkaziladi.

Berilgan:

11 ta sisternada – ? t bor

18 ta sisternada – ?, 350 t ko‘p

Yechish:1) 18 – 11 = 7(ta)

2) 350 : 7 = 50( t)

3) 18 ∙ 50 = 900( t)

Javob: 18 ta sisternada 900 t neft bor.

Dam olish daqiqasi:

Dam olish daqiqasida harakatli mashqlar bajariladi.

IV. Yangi mavzuni mustahkamlash

Har bir guruh a’zolariga ikki va uch xonali sonlar yozilgan kartochkalar tarqatiladi, ular bu sonlarni ikki xonali qo‘shiluvchilarga ajratib doskaga yozadilar.

Masalan:

44= +
98= +
56= + ….

Faol o‘quvchilar rag‘batlantiriladi.

V. O‘quvchilarni baholash

Barcha guruh a’zolari darsda ishtirokiga ko‘ra baholanadilar

VI. Uyga vazifa berish

617-misol va 618-masalani uyga vazifa qilib beriladi

SURXONDARYO VILOYATI

UZUN TUMANI

18-umumiy o`rta ta`lim maktabi
boshlang’ich sinf o’qituvchisi




matematika fanidan

1 soatlik ochiq dars