Sine ira et studio

Keizers van Rome
27 vC – 14 AD Augustus
14 – 37 Tiberius
37- 41 Caligula
41 – 54 Claudius
54 – 68 Nero
68 – 69 vierkeizerjaar (Galba, Otho, Vitellius, Vespasianus)
69 – 79 Vespasianus
79 – 81 Titus
81 - 96 Domitianus
96 – 98 Nerva
98 – 117 Trajanus
117 – 138 Hadrianus

H3 (3) – PLINIUS Panegyricus, 1 (1-3) > PAN, 1, (p.30, rr. 1 - 4); A. Een gebed is gepast bij mijn dankbetuigingen (1)
1 Bene^1 ac sapienter^2, patres conscripti^3, maiores^4 instituerunt ut rerum agendarum^5, ita dicendi^6 initium a precationibus capere^7, quod^8 nihil rite, nihil^9 providenter homines sine^10 deorum immortalium ope, consilio, honore^11 auspicarentur.	Goed en wijs, heren senatoren, hebben de/onze voorouders ingesteld om niet alleen handelingen, maar ook het spreken/een toespraak met gebeden te beginnen, omdat (naar hun mening) de mensen niets naar behoren, niets met vooruitziende blik zonder de hulp (van), raad (van), eerbewijs/respect (voor) de onsterfelijke goden begonnen.

H3 (3) – PLINIUS Panegyricus, 1 (1-3) > PAN, 1, (p.30, rr. 4 - 9); A. Een gebed is gepast bij mijn dankbetuigingen (2)

Qui mos^12 5 cui potius^13, quam consuli^14 aut quando magis usurpandus colendusque est, quam cum imperio senatus, auctoritate rei publicae^15, ad agendas^16 optimo principi^17 gratias excitamur? Quod enim praestabilius est aut pulchrius^18 munus^19 deorum, quam castus et sanctus et dis simillimus princeps?^20

(En) die gewoonte, door wie moet die liever dan door een consul of op welk moment moet die meer in acht genomen en geëerd/gekoesterd worden, dan wanneer wij op bevel van de senaat, op gezag van de staat, worden aangespoord om dank te betuigen aan onze beste/voortreffelijke keizer? Want welk geschenk van de goden is voortreffelijker of mooier, dan een onbaatzuchtige en eerbiedwaardige/rechtschapen en een het meest op de goden gelijkende keizer?

Woefdram

H3 (3) – PLINIUS Panegyricus, 1 (4-6) > PAN, 1, (p.32, rr. 1 - 6); B. Jupiter heeft immers gezorgd voor een voortreffelijke keizer! (1)

1 Ac si adhuc dubium fuisset^21, ^utrum forte casuque^22 rectores terris an aliquo numine darentur^23, principem tamen nostrum^24 liqueret divinitus constitutum ^esse. Non enim occulta potestate fatorum^25, sed ab Iove ipso^26 coram ac palam^27 repertus^28 ^est, electus est: quippe inter 5 aras et altaria, eodemque loci^29, quem deus ille tam manifestus ac praesens quam caelum ac sidera insedit.

En als het nog twijfelachtig zou zijn geweest, of toevallig en bij toeval de leiders aan de aarde/wereld werden gegeven dan wel door een of andere goddelijke macht, dan zou het toch duidelijk zijn dat onze keizer van godswege is aangesteld. Want niet door de verborgen macht van het lot, maar door Jupiter zelf openlijk en voor ieders ogen is hij gevonden (en) uitgekozen: immers tussen de altaren en offerplaatsen, en wel op dezelfde plaats, die die god even duidelijk en aanwezig bezet houdt/bewoont als (hij) de hemel en sterren (bewoont).